Projekt siostrzeństwo - najważniejsze hasło dla feminizmu?

00:00:00: Nikt nas nie pytał.

00:00:01: Ale i tak się wypowiemy.

00:00:03: Feministyczny podcast o kulturze, społeczeństwie.

00:00:06: I wszystkim tym co nam się podoba.

00:00:08: Zapraszają.

00:00:10: Kasia Chrobak.

00:00:10: Agnieszka Szczepanek i Mopsiczka Linda.

00:00:13: Dzień dobry, dzień dobry.

00:00:17: Drogie słuchaczki, drodzy słuchacze i osoby słuchające.

00:00:20: I tak wiemy, że mogłybyśmy to skrócić do osób słuchających,

00:00:22: ale robimy to na swoich zasadach, więc tego nie skrócimy.

00:00:25: Dzisiaj, jak byście mogli się już spodziewać i mogły spodziewać,

00:00:29: jest odcinek specjalny.

00:00:31: Odcinków specjalnych jest u nas dużo,

00:00:33: ponieważ każdy odcinek jest specjalny

00:00:35: i w związku z tym, że zbliżamy się do setnego odcinka.

00:00:39: A dzisiaj właśnie jest 99.

00:00:41: Właśnie.

00:00:42: Spodziewajcie się wielu odcinków specjalnych.

00:00:44: Tak, to być może będzie podsumowanie, które będzie najspecjalniejsze,

00:00:47: ale nie będziemy spojlować.

00:00:49: Anyways, jest specjalnie, ponieważ oprócz tego, że siedzi obok mnie Kasia

00:00:52: i gdzieś tam biega Linda, to mamy też gościnię,

00:00:55: którą jest Magda Szewciów.

00:00:57: Dzień dobry, Magda.

00:00:58: Cześć.

00:00:59: Dzięki, że mnie zaprosiłyście.

00:01:00: My dziękujemy bardzo.

00:01:02: Magda, trudno Magdę przedstawić w dwóch słowach,

00:01:05: ponieważ Magda jest osobą, która jak pytasz ją, jak tam twój projekt,

00:01:10: to pyta, który? bo robi ich tak dużo.

00:01:13: I też było ciężko się z nią umówić

00:01:14: ale na szczęście udało się.

00:01:16: Wcisnęła nas w twój grafik, bardzo się cieszymy.

00:01:18: Dziękujemy.

00:01:18: Tak, i Magda, oprócz tego, że ogarnia dużo projektów

00:01:23: i jest specjalistką, można powiedzieć,

00:01:25: od takich równościowo-feministycznych projektów.

00:01:28: Tak, można by o tobie powiedzieć?

00:01:29: Tak lubię o sobie myśleć, więc tak.

00:01:31: My tak o Tobie myślimy, więc tak mamy cię w swojej głowie.

00:01:34: I na przykład ja, o Magdzie usłyszałam z takiego projektu

00:01:38: "Wendo dla dziewczynek"

00:01:39: i też większej publiczności na pewno dała się poznać,

00:01:43: jako laureatka zeszłorocznego plebiscytu czy akcji społecznej.

00:01:48: Ale w zeszłym roku to był plebiscyt chyba? "Poznanianki"

00:01:50: Trudno było dość do tego, jakie słowo będzie odpowiednie,

00:01:53: więc myślę, że obydwa słowa używać.

00:01:55: Tak.

00:01:56: Anyway, z Magda, w pierwszej edycji tego plebiscytu

00:01:59: od razu została zauważona, jej gwiazda rozbłysła,

00:02:02: ponieważ jest tak wspaniałą kobietą, o której działaniach trzeba mówić.

00:02:06: No i my też spotkałyśmy się przy okazji dyskusji

00:02:10: na festiwalu Mielenium Docs Against Gravity.

00:02:12: Rozmawiałyśmy o filmie "Siostrzeństwo świętej sauny",

00:02:16: o którym już mówiłyśmy w podkaście i który bardzo polecamy.

00:02:19: No i jakoś tak nas te wszystkie rozważania doprowadziły dzisiaj

00:02:22: do tego okrągłego stołu

00:02:23: i będziemy rozmawiać o siostrzeństwie.

00:02:25: Tak.

00:02:26: Ale myślę, że możemy parę słów o tym filmie też powiedzieć,

00:02:29: bo to może być fajny punkt wejścia też do naszej rozmowy o siostrzeństwie.

00:02:34: Tak myślisz?

00:02:35: No ten film nas tak zainspirował i tak nam się super z Magdą gadało,

00:02:38: że widzisz musiałyśmy ją jeszcze tutaj doprosić.

00:02:40: No musiałyśmy.

00:02:41: No to co, powiesz coś tam o tym filmie?

00:02:43: Najpierw jeszcze powiem, że...

00:02:45: Jeszcze powiem o Magdzie coś.

00:02:46: A, to powiedz.

00:02:48: Że Wendo jest nie tylko dla dziewczynek,

00:02:50: bo ja już byłam całkiem dorosłą osobą,

00:02:53: jak poszłam też na Wendo.

00:02:54: I wszystkim polecam.

00:02:56: Jako warsztaty wzmacniające pewność siebie.

00:02:59: Na pewno.

00:03:00: I dające w sumie też takie poczucie siostrzeństwa,

00:03:02: tak jak o tym myślę

00:03:03: Wiesz, chociaż to było tylko dwa dni, ale...

00:03:06: No, była tam siła sióstr.

00:03:08: Tak, to jest jeden z celów Wendo, więc cieszę się, że to pamiętasz.

00:03:11: No.

00:03:12: Myślę, że będę do tego się odwoływać, jak dzisiaj będziemy rozmawiać.

00:03:14: No.

00:03:15: Więc, więc to na pewno jest super projekt,

00:03:18: na który zapisujcie się tłumnie.

00:03:20: [śmiech]

00:03:21: Żeby...

00:03:21: do Magdy, ale też Magda pracuje bardzo mocno z ciałem.

00:03:24: Ostatnio.

00:03:25: Tak.

00:03:25: Metodą tre.

00:03:26: Tak, tak.

00:03:27: Pracuję jako providerka TRE, ale myślę, że zanim byłam providerką TRE też pracowałam w ciałem,

00:03:31: bo siłą rzeczy Wendo też jest bardzo o ciele.

00:03:33: I myślę, że to, że to jest samobrona fizyczna,

00:03:36: no to nadal jest do tego potrzebne ciało.

00:03:38: I jednak przypominanie o tym, że jesteśmy ciałami,

00:03:40: i że też ta pewność w siebie, czy poczucie własnej wartości wynika z tego,

00:03:44: jak czuję swoje ciało.

00:03:46: Tak.

00:03:46: I wiesz, co jeszcze pamiętam bardzo z tych warsztatów?

00:03:48: Że oprócz ciała był tam też głos.

00:03:51: No bo głos jest jakby z ciała, nie?

00:03:53: Że ciało jest tym pudłem rezonansowym dla tego głosu.

00:03:57: I pamiętam, że to było mocne ćwiczenie też.

00:03:59: Wiesz, żeby dać z siebie ten głos.

00:04:02: Myślę, że to jest super ważne.

00:04:04: No właściwie teraz jesteśmy samymi głosami.

00:04:06: Tak, tak.

00:04:07: To prawda.

00:04:08: A co się dzieje w tych głowach, żeby te głosy wydobyć?

00:04:10: To już jest jakby inna sprawa.

00:04:12: Czacha paruje.

00:04:13: To co, a najpierw o filmie coś powiedzieć?

00:04:15: No jak już przywołałaś ten film?

00:04:16: Dobra, no to film "Siostrzeństwo Świętej Sauny".

00:04:21: Właśnie pokazywał moim zdaniem doświadczenie siostrzeństwa.

00:04:24: Bo pokazywał pewną wspólnotę, pewną grupę kobiet, osób,

00:04:30: które się spotykały w saunie.

00:04:34: W rytuale sauny.

00:04:35: I spotykały się długo, przez kilka lat.

00:04:39: Więc siłą rzeczy była między nimi więź, była między nimi relacja.

00:04:44: I opowiadały sobie w tej saunie o swoich doświadczeniach.

00:04:48: I się nimi wymieniały.

00:04:49: I myślę, że to jest jeden ze sposobów, w jaki możemy ćwiczyć siostrzeństwo.

00:04:55: I bycie razem.

00:04:57: To jest film o wspólnocie, o tych właśnie kobiecych doświadczeniach,

00:05:01: ale nie w takim sensie uniwersalnym właśnie.

00:05:04: Takim, który każda kobieta lub osoba identyfikująca się jako kobieta ma w swoim życiu,

00:05:09: bo nie każda ma dokładnie takie same.

00:05:11: Tylko właśnie, że to kobiece doświadczenie w tym filmie,

00:05:14: dzięki temu wielogłosowi jest pokazane, że tych głosów jest wiele i one są różne.

00:05:19: Więc tyle mówię.

00:05:21: Mówię o tym filmie.

00:05:22: Tak, no i chyba najważniejsze jest, żeby sobie zadać pytanie,

00:05:26: że związane z tym, że w sumie to sformułowanie jest jednym z takich najbardziej,

00:05:32: być może problematycznych, możemy zaryzykować taką wiedzę, taką tezę,

00:05:36: jeżeli chodzi o ruch feministyczny,

00:05:38: ale też przeżywa swojego, w jakimś sensie taki renesans,

00:05:41: bo no to słowo teraz tak weszło bardzo mocno.

00:05:44: Mamy też Local Girls Movement,

00:05:46: czyli grupę super kobiet, które się spotykają i próbują przybliżyć feminizm

00:05:50: do bardzo różnych grup osób, rozmawiać o tym.

00:05:53: No i dla dziewczyn też jednym z takich haseł było w ogóle

00:05:56: i tematem siostrzeństwo, czyli próba tego zdefiniowania,

00:06:00: jak je rozumiemy, no i okazało się, że każda z osób inaczej sobie to definiuje.

00:06:04: A jak ty Magda definiujesz to siostrzeństwo,

00:06:06: jakbyś sobie myślała o nim tak na co dzień?

00:06:08: Znaczy myślę, że ja nie wiem, czy ja mam taką własną definicję,

00:06:11: albo czy ta moja własna definicja raczej nie jest dla nas

00:06:14: tym co często mówię na warsztatach,

00:06:16: więc może raczej będę się trzymać tego drugiego,

00:06:18: w takim sensie, że to jest coś, co przekazuję na warsztatach,

00:06:21: jako jakiś element wzmacniający dla uczestniczek.

00:06:24: No i siostrzeństwo tak jak też już mówiłam na tym spotkaniu w sprawie, o filmie,

00:06:30: że dla mnie jest marzeniem,

00:06:32: a jednocześnie jak często mówię o nim na warsztatach,

00:06:34: to mówię jako rekomendacji.

00:06:36: W takim sensie, że ja nie wierzę, że istnieje coś takiego jak naprawdę,

00:06:41: takie siostrzeństwo, siostrzeństwo w takiej idealnej wersji,

00:06:45: że w ogóle siostrzeństw jest wiele,

00:06:47: tak jak jest wiele kobiet, wiele jest grup kobiecych,

00:06:49: wiele jest w ogóle różnego rodzaju myślenia w ogóle o kobiecości,

00:06:53: jako tak już nie o byciu kobietą, ale w ogóle o kobiecości.

00:06:56: No i w tym obszarze będzie bardzo dużo definicji,

00:06:58: dużo różnych perspektyw patrzenia na siostrzeństwo,

00:07:01: no a ja myślę o siostrzeństwie jako wspólnocie,

00:07:03: ale bardziej o solidarności i o wzajemnym wsparciu,

00:07:06: i raczej myślę też o siostrzeństwie jako narzędziu do wzajemnego wzmacniania siebie.

00:07:11: I to też często mówię o tym, że to nie o to chodzi,

00:07:15: że jak widzę kobietę, to teraz do niej lecę,

00:07:17: że to jest moja przyjaciółka i że teraz będę ją przymuszać,

00:07:19: żeby ze mną była blisko i że koniecznie musimy tworzyć relacje,

00:07:23: no tylko że być może ta kobieta rzeczywiście ma jakieś być może bliskie do mnie doświadczenia,

00:07:28: a nawet jeśli nie, to na pewno żyje w podobnej rzeczywistości jak ja,

00:07:33: w kontekście odbierania mojej tożsamości płciowej.

00:07:36: No i rzeczywiście ona może sobie różnie z tym radzić, jej doświadczenie

00:07:39: może być inne niż moje, ale jednocześnie to doświadczenie opresji może być zbliżone,

00:07:44: to znaczy, że możemy porozmawiać sobie o tym, o podobnych sygnałach,

00:07:48: które doświadczamy czy dostajemy zewnątrz,

00:07:52: no a już to jak sobie z tym radzimy, no to jest osobna historia.

00:07:55: No i też dla mnie w siostrzeństwie, to co mówię na warsztatach,

00:07:57: że przede wszystkim mi bardzo zależy na tym, żeby sobie wzajemnie  nie szkodzić.

00:08:01: Ja już nie muszę przecież lubić wszystkich kobiet i to nie jest możliwe,

00:08:06: bardzo wiele ludzi nie lubię z różnych powodów i to nie jest związane z tym,

00:08:11: jako ktoś ma tożsamość płciową, tylko co względu na jakąś naszą wspólną historię,

00:08:15: albo niehistorie, albo jakieś moje być może przeniesienia,

00:08:18: które w ogóle nie mają nic wspólnego z tą osobą, tylko z moim jakimś osobistym doświadczeniem,

00:08:21: być może nawet z dzieciństwa, że ktoś jest do kogoś podobny i już mi się coś nakłada.

00:08:25: No ale chodzi o to, żeby nie wspierać, albo nie wzmacniać,

00:08:29: albo łapać się właśnie na tych takich przekazach z kultury patriarchalnej,

00:08:32: które nakazują wręcz albo jakoś tak nas układają do tego, żeby rywalizować innymi kobietami.

00:08:38: No i to jest kawałek, w którym bardzo często można komuś zaszkodzić,

00:08:41: albo nie usłyszeć czyjegoś głosu, który jest tak naprawdę informacją o tym,

00:08:46: czego doświadcza dana osoba ze względu na opresję czy dyskryminację.

00:08:50: No bo sobie myślę, że moje doświadczenie jest najmojsze i najważniejsze i specjalne,

00:08:56: a czyjeś już takie specjalne nie jest.

00:08:58: Ta osoba już tak sobie już nie może uznawać tego jako specjalne.

00:09:02: No i wtedy zaczynają się jakieś pewne trudności.

00:09:04: Myślę, że to jest też kluczowe w kontekście siostrzeństwa, żeby widzieć też z jednej strony wspólnotę,

00:09:10: ale jednocześnie w tej wspólnocie bardzo wiele różnic,

00:09:13: które wymagają też czasami większego wysiłku w tworzeniu więzi czy relacji.

00:09:17: Mhm. To jest super.

00:09:19: To ja jeszcze podbiję właśnie tą puentę,

00:09:22: czyli że we wspólnocie nie chodzi o to, żebyśmy byli wszyscy tacy sami, takie same.

00:09:27: A druga rzecz, którą jeszcze chciałam podbić to z twojej wypowiedzi,

00:09:30: to jest to, że wydaje mi się, że uchwyciłaś taką różnicę między braterstwem a siostrzeństwem.

00:09:35: Taką kulturowo powiedzmy ukształtowaną, że to braterstwo, właśnie ta przyjaźń, męska,

00:09:41: jest zawsze właśnie przedstawiona jako taka silna, wiecie, oni wspierają ta męska solidarność

00:09:48: i w filmach właśnie najczęściej wojennych wiadomo, że to jest też to braterstwo,

00:09:52: jakby ramię w ramię przeciwko wspólnemu wrogowi, więc ona ma inny ładunek.

00:09:58: Właśnie, może nie przyjaźń, tylko właśnie taka jakaś męska solidarność,

00:10:02: bo przyjaźń wśród mężczyzn pewnie jest też problematycznym zjawiskiem,

00:10:06: o czym mówilłyśmy w sumie ostatnio nawet.

00:10:09: Tak, o jej braku.

00:10:10: O jej braku, ale na przykład właśnie w miejscu pracy obserwujemy często taką męską Solidarność,

00:10:15: albo jakby taką Solidarność w ogóle z mężczyznami, bo ona jest nie tylko pomiędzy mężczyznami,

00:10:21: ale wobec mężczyzn, że to jest jakby to w przeciwieństwie do właśnie relacji pomiędzy kobietami,

00:10:28: chociażby właśnie w miejscu pracy, gdzie dominuje jednak ta rywalizacja i że,

00:10:33: ok, mamy oczywiście też dużo przekazów kulturowych o przyjaźniach kobiecych,

00:10:38: ale mamy też duży taki przekaz właśnie, że są grupki, nie?

00:10:42: Te wszystkie filmy o amerykańskich liceach, nie? są grupki,

00:10:46: właśnie też są lepsze, gorsze osoby, ta przyjaźń czasem taka toksyczna,

00:10:51: jest ta Genialna przyjaciółka, Elena Ferrante, która też problematyzuje tą kobiecą przyjaźń

00:10:56: i że no, a w miejscu pracy jest właśnie często ta rywalizacja,

00:10:59: więc chciałam tylko powiedzieć, że to siostrzeństwo było w takim super antidotum

00:11:04: na tą rywalizację wyuczoną w nas przez patriarchat,

00:11:08: której trzeba się oduczyć.

00:11:11: No tak, ale to jest też trochę o tym, czy rywalizacja sama w sobie jest zła,

00:11:14: bo ja często się nad tym zastanawiam, bo to jest bardziej o tym, jaka jest ta rywalizacja,

00:11:19: bo ja mam wrażenie, że ta rywalizacja, do której patriarchalna nas nie tyle zachęca,

00:11:23: co właśnie kształtuje, to jest taka rywalizacja, że: zniszcz zabij i zyskaj dla siebie,

00:11:30: a nie rywalizacja, w której możemy wspólnie się bawić,

00:11:33: wspólnie osiągać jakieś cele, to, że ja gdzieś jestem dalej, coś mam więcej,

00:11:38: to równie dobrze mogę dzięki temu poddawać ci rękę, żebyś była też tu ze mną.

00:11:43: No i to jest też coś, co jest różnicą pomiędzy rywalizacją,

00:11:46: której ja czasami to jest, wiecie, to jest taka moja jakaś domorosła, powiedzmy, obserwacja,

00:11:50: to jak sobie, jak myślę o kobietach, to właśnie to jest taka rywalizacja na chłodno,

00:11:56: na właśnie "zniszczyć",

00:11:59: ale jak sobie myślę o rywalizacji w kontekście braterstwa, to ona jest trochę inna,

00:12:02: to znaczy, że tam jesteśmy razem, tam razem, tam są te drużynowe zabawy, gry,

00:12:08: ale też sporty, to jest rywalizacja, która prowadzi też do takiej trochę koregulacji

00:12:13: pomiędzy osobami w grupie, to znaczy, że bycia razem i budowania więzi,

00:12:17: poprzez robienie czegoś razem i jednocześnie mierzenie swoich sił,

00:12:21: ale to nie jest zawsze, bo to nie że tylko o to chodzi, ale nie jest to zawsze,

00:12:27: albo przede wszystkim nie chodzi o to, żeby komuś udowodnić, że jestem lepszy

00:12:31: i teraz ciebie zniszczyć przez to.

00:12:33: Więc to jest trochę ta różnica, którą jakoś obserwuje, że jak też obserwuje grupy młodzieżowe,

00:12:37: czy dziecięce, to czasami tak to wygląda, to znaczy, że wśród dziewczynek

00:12:41: to jest taka rywalizacja na zasadzie: ja jestem najlepsza i moje koleżanki,

00:12:45: a reszta już to w ogóle z nimi nie będę rozmawiać.

00:12:47: Z chłopakami nie zawsze tak jest, co nie znaczy, że oczywiście też u nich takich zachowań nie ma,

00:12:52: bo to są wiadomo wszystko zależy, nie chciałabym też różnicować tego na zasadzie,

00:12:57: wiecie, chłopięce/dziewczęce, no bo to są pewnego rodzaju uogólnienia, stereotypy

00:13:02: i pewne jakieś tendencje, a nie to, jak rzeczywistość oczywiście jest,

00:13:06: bo to będzie pewnie też bardzo zróżnicowane w kontekście indywidualnych przeżyć.

00:13:10: Tak, ale no wydaje mi się, że gdzieś tam dotknęłyśmy chyba takiej najświeższej tej definicji siostrzeństwa,

00:13:18: która oczywiście gdzieś tam spróbowała zdekonstruować nasza ukochana Bell Hooks.

00:13:23: Pierwsza i druga fala feminizmu, gdzieś tam próbowały dyskutować o tym siostrzeństwie,

00:13:26: jako takiej wspólnocie doświadczeń, szukania tego, co wspólne, takiego też afirmowania w ogóle kobiecości.

00:13:33: Trochę to poszło może za bardzo w esencjalistyczną stronę i jednak szukania tego specjalnego kobiecego doświadczenia,

00:13:41: ale jednak na szczęście przyszły kobiety i osoby, które zapytały, ale co to właściwie znaczy kobietą?

00:13:46: i z jakiego punktu mówisz o tym kobiecym doświadczeniu, które jest jedno unikatowe

00:13:51: i na jakichś takich no bardzo określonych cechach czy przeżyciach zasadzone,

00:13:55: a jednak to nie jest doświadczenie wszystkich kobiet i bardzo wielu kobietom trudno się było z nim zidentyfikować.

00:14:01: I Bell Hooks powiedziała, że no wszystko super, ale to siostrzeństwo nawet jak sobie o nim myślimy,

00:14:06: to ono i tak jest zbudowane na tym patriarchalnych zasadach,

00:14:09: bo nawet jak powiesz kobietom, żeby to siostrzeństwo, żeby na przykład rywalizowały,

00:14:13: tak jak też mówię, Chimimanda Ngozi Adice, że dziewczynką się mówi, żeby były wycofane, grzeczne,

00:14:18: i że one nie mogą rywalizować, a chłopców się do tego zachęca.

00:14:21: No i Bell Hooks mówi, że to i tak jest skazane na porażkę, bo to i tak będą reguły toksycznego patriarchatu,

00:14:28: do których kobiety powinny dążyć czyli gdzieś tam te wzorce, które też nie są dobre dla mężczyzn,

00:14:33: chociaż oni są większymi beneficjentami, dzięki temu, że oni po prostu są gdzieś tam w wyścigu o władze i siłę,

00:14:40: można by powiedzieć, wyżej niż kobiety.

00:14:42: Ona mówi właśnie o takim tworzeniu właśnie jakichś takich mniejszych grup,

00:14:45: które gdzieś tam rozmawiają o tym doświadczeniu, gdzieś tam na marginesach tworzą te swoje małe kręgi,

00:14:52: gdzieś tam próbują rozmawiać o tym, co jest potrzebne i jak to na nowo stworzyć.

00:14:56: I właśnie wydaje mi się, że chyba gdzieś tam jesteśmy w takim momencie przejściowym,

00:15:00: że jest jednak dzięki social mediom dużo osób się może gdzieś tam porozumieć i tworzą się takie grupki,

00:15:05: na przykład dla mnie fenomenem wciąż jest grupa, która jest już bardzo długo na Facebooku,

00:15:10: ale jednak ta "dziewuchy dziewuchom", no to tam czasami nie wprawia w osłupienie o czym kobiety tam mogą mówić,

00:15:18: jak bardzo potrzebują wsparcia, w jakich rzeczach potrzebują takiego po prostu zrozumienia i takiej siostrzeńskiej porady,

00:15:25: że mogą być anonimowe i to, że po prostu czują, że pewne doświadczenia,

00:15:29: o których chcą powiedzieć, będą zrozumiałe tylko osobom o podobnym doświadczeniu, chociaż nie takim samym,

00:15:35: no jednak gdzieś tam łączy się z tym, że potrzebujemy czasami tej takiej przyjacielskiej siostrzeńczej siły,

00:15:43: ale z drugiej strony cały czas zastanawiamy się, czy to jednak siostrzeńskie, nie jest zawężające

00:15:50: i nie powraca trochę do tych korzeni takich, wiecie, że to nie pcha nas w trochę taką stronę,

00:15:55: że jednak definiujemy w to takim jednak zbyt takim pojęciu, które no zbywa nas do tego, że jednak są jakieś takie cechy,

00:16:02: które są dla takiego ogółu dostępne, więc ja mam taki jakiś z tym problem, że czy nie kręciły się trochę jak w kołowrotku,

00:16:09: że idziemy do tych mniejszych grup, ale i potem i tak szukamy takiego wspólnotowego doświadczenia,

00:16:13: które no i tak nie jest wspólne dla wszystkich.

00:16:16: Ja sobie cały czas myślę o tym marzeniu, jakiejś takiej jednak idei, że to jest w jakimś sensie no idealna wersja,

00:16:23: że wszystkie mamy te same doświadczenie, albo że osoby, które są w grupie siostrzeńskiej mają to same doświadczenie,

00:16:29: że tak bardzo przez to doświadczenie mnie zrozumieją, przez co ja będę tak bardzo dobrze wsparta, wzmocniona, adekwatnie do moich potrzeb.

00:16:38: No i no to jest oczywiście piękne, to jest jeszcze kolejna rzecz, że to bardzo łatwo o taką narrację,

00:16:44: o zgodności i ciągłości doświadczeń poprzednich pokoleń kobiet, poprzednich pokoleń aktywistek, feministek,

00:16:52: i że ja jestem taką takim kawałkiem, który podaje tą sztafetę, to znaczy, że jestem w ciągłości,

00:16:58: no bo wtedy wszystkie miałyśmy te same doświadczenia, te moje babki, prababki, matki, one wszystkie przeżywały te same rzeczy,

00:17:05: my nadal to przeżywamy w innej formie, my nadal walczymy o to samo, podobne wartości,

00:17:09: więc to się robi takie dość duże grono, które daje mi poczucie siły, że nie jestem sama, bo myślę, że cały czas o to chodzi.

00:17:17: Znaczy, że w tym siostrzeństwie, w tym, że żadna siostra nie będziesz sama, że ja o swoją siostrę będę walczyć, że jesteśmy siostrami,

00:17:24: to jest cały czas taka myśl o jakiejś wspólnotowości, to znaczy o tym, że nie jestem jakoś z tym, co przeżywam osamotniona.

00:17:32: No a to jest cały czas, jak sobie pomyślę o tym takim momencie w drugiej fali feminizmu, ale jednak,

00:17:39: ze Stanów Zjednoczonych, tego anglosaskiego, no to to jest narracja o tym, czego, co przeżywały biały kobiety.

00:17:46: Tak.

00:17:47: Czyli odizolowane, osamotnione, odcięte w domach, bez pracy, bez możliwości pracy, zajmujące się domami i właściwie pozbawione w jakimś sensie możliwości samorealizacji,

00:18:00: w takiej, to też jest bardzo dużo uproszczenie, no ale jednak tego się trzymamy w tej narracji plotkach feministycznych i legendach,

00:18:06: które nie było tym samym doświadczeniem, które przeżywały czarne kobiety też w Stanach, no więc nic dziwnego, że to siostrzeństwo,

00:18:13: które zostało zbudowane, żeby odpowiedzieć na tą potrzebę takiego osamotnienia, więc bycia z innymi kobietami, ale też  dzielenia się swoim doświadczeniem

00:18:21: i jednocześnie dzielenia się możliwościami wyjścia z tego, z tej sytuacji, no to to nie jest doświadczenie czy historia,

00:18:28: którą czarne kobiety będą, z którą się będą identyfikować, więc to zakwestionowanie siostrzeństwa, tej idei siostrzeństwa białych kobiet,

00:18:35: no było naturalną konsekwencją, przynajmniej dla mnie, czymś, co musiało się wydarzyć, no bo to w ogóle nie było przystające,

00:18:42: no ale my nadal w Polsce coś takiego mamy, to znaczy ja tak to widzę, że to siostrzeństwo się pojawia jaka taka odpowiedź na to,

00:18:49: że jestem osamotniona, że nie jestem sama, więc teraz jestem z innymi kobietami, więc jestem w tej wspólnocie, walczymy o te same wartości, albo te same postulaty,

00:18:58: no i właśnie, czy te same, czy te same wartości, nie?

00:19:03: Są takie sprawy, które jednak łączą kobiety i trudno tutaj nie odnieść się... a są takie, które dzielą...

00:19:08: ale na przykład ten taki, no nie możemy użyć pewnego sowa, ale powiedzmy "zdenerwowanie" kobiet wobec tego, jak obecnie wygląda kwestia aborcji w Polsce,

00:19:18: no to jest jednak taka sprawa, która to zdenerwowanie kobiet łączy, bo to już po prostu jest, może nazwać jawnym prześladowaniem kobiet i to jest Gilead już, i te

00:19:28: doniesienia z ostatnich tygodni, opowieść podręcznej, to jest po prostu opowieść podręcznej, jakby się realizuje na naszych oczach i można by się śmiać jeszcze dwa lata temu z tego,

00:19:40: że gdzie tam to jest za daleko posunięta wizja, bardzo skrajna, ale ja po prostu sprawdzam te rzeczy, które widzę w wiadomościach, bo zastanawiam się, czy to naprawdę

00:19:50: nie jest jakiejś wiecie taki fake news, który został wrzucony, no bo to jest aż niewyobrażalne z tego, co się dzieje, nie?

00:19:57: Ale to w sumie fajnie, że mówisz właśnie o tym jako doświadczeniu takim łączącym, bo ta grupa dziewuchy dziewuchom, o której mówiłaś wcześniej, ona właśnie powstała chyba podczas pierwszych czarnych strajków, nie?

00:20:09: Tak, tak, tak, tak.

00:20:10: No tak, ale czy do tego musi jakby po prostu dojść, żebyśmy się zjednoczyły, czy to nie jest też jakieś wiecie okropne?

00:20:16: No jest okropne. To są właśnie dla mnie takie łączące jakby sprawy, które są dla nas kobiet ważne, albo dla tych kobiet, dla których na przykład

00:20:27: doświadczenie ciąży, czy osób, które nie chcą mieć tego doświadczenia ciąży, albo nie są w stanie.

00:20:31: No są różne sytuacje. No ja na przykład nie jest to chęć mojego doświadczenia, ale sam fakt, że sam wybór mógłby zostać zakwestionowany

00:20:40: mi samej albo komuś, kto jest mi bliski, albo w ogóle komukolwiek, co wydaje się naturalnym moją osobistą decyzją, to już jest taki coś, co mnie po prostu wkurza,

00:20:49: tak, delikatnie mówiąc. No tak, ale poczekaj, no bo chodzi mi o to, że jakby jest takie doświadczenie wspólne, które nas łączy i potrafimy je znaleźć.

00:20:59: I to jest chyba jakaś taka, musiałaby być ogólna, jakaś taka, nie wiem, no "sprawa", ale potem wydaje mi się, że jak przychodzi do szczegółów, to się dzielimy na my i wy.

00:21:10: No i też jest bardzo wiele kobiet, które nie powiedzą, że to jest ich doświadczenie.

00:21:13: Tak, no a też kto jest główną orędowniczką zaostrzenia prawa aborcyjnego w Polsce, no to jest też kobieta.

00:21:21: Więc to też nie jest, wiecie, uniwersalne.

00:21:23: I co wtedy z naszym siostrzeniem?

00:21:25: No właśnie, nie? To co, to już ta osoba nie jest naszą siostrą?

00:21:28: To są te głosy też, które się pojawiały jeszcze zanim była kwestia związana z zaostrzeniem ustawy dotyczącej prawa do aborcji, która była związana w ogóle z prawami kobiet i w ogóle traktowaniem kobiet, x lat temu.

00:21:39: Były w rządzie kobiety, których głosy bynajmniej można byłoby uznać za przychylne kobietom, czy w ogóle prawom kobiet, może tak, czy równościowym jakimś postulatom.

00:21:51: No i wtedy bardzo wiele było głosów, które były zwykłym hejtem.

00:21:55: No i te głosy były też często ze strony kobiet.

00:21:59: To jest trochę o tym moim cały czas, co myślę, o nieszkodzeniu.

00:22:05: To znaczy, że to nie o to chodzi, że ja mam się zgadzać z tym, co ta osoba mówi, bo mi się może to nie podobać.

00:22:11: Tylko żeby nie używać tego samego języka, którego używa patriarchat, do tak naprawdę deprecjonowania głosów czy postulatów kobiet.

00:22:21: No bo najczęściej to tak jest.

00:22:23: To znaczy, że to są zawsze takie przytyki dotyczące urody, inteligencji, chorób psychicznych, emocjonalności, tak jakby mężczyźni emocji nie mieli.

00:22:33: Tych wszystkich aspektów, które są uznawane za tak zwane kobiece.

00:22:37: I one są wtedy na takiej hiperboli po prostu wyciągane i po prostu doklejane do osoby jako coś, co ma zdyskredytować absolutnie te słowa, które dana osoba przekazuje.

00:22:49: No i to się też działo, na przykład z Pawłowicz, posłanką.

00:22:53: Panią poseł, przepraszam.

00:22:57: Panią poseł, bo ona nie chciała być posłanką. Tak, Panią Poseł.

00:22:59: No więc to jest o tym, że oczywiście ja się mogę z tym nie zgadzać, ale dlaczego mam iść w tę narrację dotyczącą jej wyglądu, dotyczącą jej inteligencji, dotyczącą dyskredytowania jej osiągnięć naukowych i tak dalej.

00:23:11: Ja mogę mówić, że no to nie do końca jest zgodne z tym, jak ja myślę, mogę dyskutować, jakoś podchodzić do tego krytycznie, ale jednak mam trudność z tym, że te same argumenty są używane po to, żeby właśnie okopywać się w tej grupie my-oni.

00:23:27: Żeby w tym takim podziale, który cały czas jest w Polsce, jest bardzo silny i to jest też nasze historyczne po prostu uwarunkowanie.

00:23:33: I myślę, że to jest też trudne z tego wyjść, myślę, że to nawet nie jest w Polsce tylko wszędzie, że jeżeli ktoś myśli inaczej niż ja, no to siłą rzeczy już nie jest ze mną.

00:23:41: No więc to też jest o siostrzeństwie, to znaczy, że to jest taka nadzieja, że wszystkie kobiety, jeżeli to jest kobieta, to ma podobne doświadczenie do mnie, to znaczy, że jest po mojej stronie, to znaczy, że jest w mojej ekipie i że ta moja społeczność, która mnie wspiera będzie większa.

00:23:55: To i Linda chciałaby chyba tam coś jeszcze do powiedzieć. - Linda się pcha do mikrofonu i wędruje z moich kolan na kolana Magdy cały czas.

00:24:01: Most z kolan musi być zrobiony dla niej. - Tak, no więc to jest też, tak sobie też pomyślałam właśnie o Lindzie, no to jest chyba tych o głaskach. To znaczy, że cały czas chcę dostać głaski za to, że to jak myślę i to co jest dla mnie ważne, że to jest właśnie najważniejsze i że to jest jedyne słuszne myślenie o rzeczywistości.

00:24:18: No ale właśnie w kontekście siostrzeństwa czasami to przy takiej narracji umykają jakieś inne doświadczenia. No i tu mamy bardzo wiele przykładów, no i już obecnie, jak już sobie myślimy nawet o współczesnym feminizmie polskim, to już nie jest jednym feminizmem, jak było 15 czy 20 lat temu, kiedy jak się mówiło, jesteś feministką, o super, to jesteśmy w jednej drużynie, to teraz to, że ktoś jest feministką, no to trzeba zadać jeszcze kilka dobrych pytań, żeby być upewnioną. - Żeby mieć pewność jaką feministką jesteśmy?

00:24:46: Z której strony tego ruchu jesteśmy, no bo może się okazywać, że w kluczowych dla mnie kwestiach się bardzo różnimy, no i może jest to osoba feministycznie jakoś wyedukowana, jakoś jest w pewnych postulatach feministycznych się zgodzimy, na przykład w kontekście prawa do aborcji, ale już w kontekście na przykład włączania osób trans do ruchu feministycznego, to tutaj będziemy się drastycznie różnić, co może wywołać we mnie bardzo wiele złości.

00:25:14: Więc, no tak, ja sobie myślę, że w tym sensie jest już siostrzeństwo trudne,

00:25:19: to znaczy że moja przyjaciółka Lena Bielska często mówi o tym, że siostrzeństwo to jest wyboista droga.

00:25:25: No i ja się z tym bardzo zgadzam,

00:25:26: znaczy, że żeby rzeczywiście trzymać się tej takiej idei siostrzeństwa wspólnotowości i solidarności,

00:25:32: no to nie zawsze będzie łatwo, to znaczy, że nie zawsze będzie tak, że będę otrzymywać głaski, poklask,

00:25:37: i będę sobie siedziała na kanapie ze przyjaciółkami i popijała jakiś dobry napój

00:25:43: i będziemy sobie spijać z dzióbków,

00:25:46: tylko będzie bardzo dużo różnic, dużo trudności

00:25:50: i też niestety mierzenia się z trudnościami, które każda z nas ma względem jednak kultury patriarchalnej

00:25:56: i różnych sposobów radzenia sobie z opresją,

00:25:59: no bo to też tutaj jest bardzo wiele strategii

00:26:02: i one niekoniecznie mogą być po linii mojej wizji siostrzeństwa.

00:26:07: No tak, ale bo tak sobie myślę, że już dałaś trochę receptę na to, jak to siostrzeństwo robić.

00:26:13: W sensie takie minimum, co możemy zrobić, to przynajmniej sobie nie dokopywać, nie?

00:26:18: No i to nie jest łatwe.

00:26:20: Dzień dobry.

00:26:21: Albo wiecie, że możemy się nie zgadzać, ale musimy się szanować, nie?

00:26:25: I tak sobie myślę, że tak chyba jest też z siostrami, nie?

00:26:28: W sensie nie chcę mówić, kto ma siostrę ten wie,

00:26:31: bo też nie trzeba mieć siostry, żeby to wiedzieć

00:26:34: i też różnie osoby mają ze swoimi siostrami, mówię o takiej relacji pokrewieństwa.

00:26:38: No ja akurat mam tak z siostrą, że jesteśmy do siebie podobne z wyglądu,

00:26:42: wiecie, z zachowania, ale też jednak jesteśmy różne pod wieloma względami,

00:26:46: mimo tego, że wychowywałyśmy się w tym samym domu i mieszkałyśmy w tym samym pokoju.

00:26:50: Bardzo długo.

00:26:51: Tak, że a i tak, że jesteśmy podobne, ale różne, nie?

00:26:54: Ale, że to też jest trochę tak, że z tą siostrą

00:26:57: oczywiście różne są też właśnie sytuacje i historie rodzinne.

00:27:01: Ale raczej będziemy się starać zrobić wszystko,

00:27:04: żeby się nie rozejść, żeby te nasze drogi się nie rozeszły, nie?

00:27:09: I że z siostrą tak jest, że wiadomo, no czasem po prostu nie da się dogadać,

00:27:14: nawet z siostrą, nie?

00:27:15: I to są smutne sytuacje, ale właśnie przez to, że jest ta siostra

00:27:20: i że to jest wiecie ta więź, to będziemy się starały jednak to naprawić,

00:27:24: tak mi się wydaje.

00:27:25: Chciałabym, żeby tak było.

00:27:26: No właśnie tak sobie teraz pomyślałam o właśnie takich też przyjaźniach,

00:27:30: które na przykład ja mam i takiego doświadczenia,

00:27:33: bo mam takie szczęście, że na przykład mam w swoim życiu kobiety,

00:27:37: które znam od 26 lat.

00:27:39: No to jak siostry.

00:27:40: Tak, to jak siostry.

00:27:41: No i te przyjaźnie miały bardzo różne okresy.

00:27:45: Czasami był okres takiego bardzo bliskiego siostrzeństwa.

00:27:48: Czasami to było wciąż duża przyjaźń,

00:27:51: ale wiedziałeśmy, że musimy być

00:27:53: trochę dalej, żeby potem znowu być bliżej. I to oczywiście jakby ewoluowało z czasem,

00:27:58: bo na przykład w czasach gimnazjum po prostu na trzy lata się rozdzieliłyśmy i tylko

00:28:02: mijałyśmy się na korytarzu z nienawistnym spojrzeniem.

00:28:04: Ale w końcu liceum nas znowu połączyło i nasza miłość odżyła przez cztery lata, po prostu się tam

00:28:13: przecierała w tym liceum, połączyła nas znowu na wspólnych studiach polonistycznych.

00:28:18: Pozdrawiam się, Arieta, bardzo serdecznie.

00:28:20: No i po prostu jesteśmy świetnymi przyjaciółkami, które w procesie terapii nauczyły się ze sobą

00:28:26: rozmawiać i zrozumiały, że czasami nie musimy być zawsze blisko i mieć jednej definicji na naszą

00:28:32: przyjaźń, tylko po prostu czasami to, że jesteśmy dalej, jest na nas najlepsze, co się może

00:28:36: przydarzyć, a te powroty do tej bliskości są zawsze bardzo podobne i z taką miłością i zrozumieniem.

00:28:43: I choć jesteśmy totalnie różne, to mamy jednak bardzo dużo też takich rzeczy, które nas łączą i możemy się nie

00:28:49: zgadzać, możemy być w różnych momentach życia, kiedy nie możemy na siebie patrzeć za bardzo, ale potem

00:28:54: mówimy sobie, że i tak się bardzo kochamy, tak?

00:28:56: No właśnie.

00:28:57: Wydaje mi się, że jest tak z innymi siostrami czy osobami siostrzeńskimi, które gdzieś łączy nas doświadczenie albo

00:29:05: na przykład jakaś taka wspólnota myśli na jakiś temat, ale jednak są takie czasami różnice, w których się nie

00:29:13: zgodzimy albo jakiś jest taki opór związany z tym, że na przykład mają koleżanki w pracy, które można

00:29:20: powiedzieć łączy nas doświadczenie takich przeżyć związanych z tym, że jesteśmy kobietami, na przykład jak był

00:29:26: temat miesiączki albo jakichś takich pierwszych miłości czy czegoś, no to miałyśmy swoje wspólne kobiece

00:29:32: doświadczenie, ale na przykład kiedy są jakieś tematy i ktoś powie coś, i ja mu powiem halo halo, ale może jednak

00:29:38: powinniśmy tak, no to ja już widzę, że czasem niektórzy przewracają oczami, bo ja znowu muszę coś powiedzieć i

00:29:44: po prostu one się czują, mam wrażenie, że to, że ja zakwestionuję, to, że ktoś myśli inaczej, że to jest jakimś takim

00:29:50: atakiem i to jest jakby też kwestia takiego podejścia, jakby czy my potrafimy się skonfrontować tą inną wizją

00:29:57: takiego siostrzeństwa, nie zgadzania się tego, jak nawet myślimy o jednym temacie, tak razem, bo możemy się zgadać

00:30:04: co do aborcji, na przykład, ale ja mam takie przyjaciółki, które mówią, że one jednak byłyby w trochę innej sferze,

00:30:12: jeżeli chodzi o samo takie prawodawstwo, no i jakby trochę mam z tym duży problem, ale jednak wciąż je uważam za moje

00:30:19: przyjaciółki, chociaż jest to trudne, tak?

00:30:21: To chyba jest o tym jak budujemy więzi, relacje. Znaczy to są jakieś punkty styczne, z kimś mam bliżej tutaj, z kimś mam bliżej tam i że chyba trudno jest znaleźć

00:30:32: osobę z którą mam tak blisko, blisko wszędzie i we wszystkim, no więc myślę sobie, że musiałabym mieć kopię siebie, żebym miała

00:30:39: tak absolutnie je wiecie idealnie, żeby tam nie było żadnego jakiegoś zgrzytu, czy dla mnie jakimś takim

00:30:45: wyznacznikiem, nie tyle siostrzeństwa, ale też siły relacji są też momenty kryzysowe i to nie o to mi chodzi, że tylko w

00:30:53: kryzysie ktoś jest, ale że przede wszystkim w kryzysie jest, no i to jest też jak sobie myślę o systemie społecznym i

00:31:01: ruchu feministycznym, no to dla mnie istotne są te momenty takie newralgiczne, kryzysowe, kiedy coś się dzieje w świecie

00:31:10: politycznym czy społecznym, które uderza głównie w jakąś grupę nieuprzywilejowaną, no i jak tutaj sobie radzimy.

00:31:20: To jest dla mnie jakiś taki wyznacznik, czy barometr siostrzeństwa, czy budowania więzi, no bo to jest trochę o tym też jak w ogóle

00:31:28: historia siostrzeństwa wyglądała, to na początku jednak był ten, jak ta feministyczna plotka niesie nawet w WenDo o tym mówimy, że na

00:31:34: początku jednak to był ten wątek związany, że kobiety po raz pierwszy zaczynały mówić w ogóle o przemocy, jakiej doświadczają

00:31:40: jako o czymś nie prywatnym, ale publicznym i że to doświadczenie przemocy ze względu na płeć, czy dyskryminacji ze względu na płeć, to był ten

00:31:46: taki punkt styczny, na którym właściwie wykwitło, czy jakoś wyrosło pojęcie siostrzeństwa. Ta idea, że w tym siostrzeństwie

00:31:56: będziemy się wzmacnić, jesteśmy silniejsze razem, dajemy sobie wzmocnienie, wsparcie, ale też informacje, co możemy ze sobą zrobić,

00:32:03: ale też wzajemnie w ogóle pomoc, to znaczy, że tak, ja pojadę do ciebie w nocy i będę cię wyciągać z tego domu, w którym doświadczasz przemocy,

00:32:10: będę cię wzmacnić w tym, żebyś tam nie wróciła, że będę cię wzmacnić w tym, żebyś po prostu zaczęła od nowa i uwalniała się od tego, co jest dla ciebie destrukcyjne

00:32:19: niedobre, no ale tak naprawdę, jak sobie teraz pomyślimy o rzeczywistości, które jest bardziej skomplikowana, to nie jest tylko doświadczenie przemocy,

00:32:27: które nie każda kobieta doświadcza przemocy w relacjach, każda doświadcza jakieś formy dyskryminacji i przemocy, ale czasami jest to przemoc

00:32:34: symboliczna, różne formy może doświadczać i różnym natężeniu, albo też w różnym okresie swojego życia, ale też doświadczamy bardzo różnych innych rzeczy,

00:32:42: które są związane z patriarchatem, no ale też czasami są po prostu związane z tym, czego się nauczyłyśmy, albo jakie zasoby mamy, bo ty mówisz o tym, że ze swoją przyjaciółką miałyście wielki powrót,

00:32:53: po tym też jak terapeutycznie sobie przerobiłyście różne rzeczy, to też pozwoliło wam zobaczyć siebie inaczej, ale też tworzyć inaczej relacje, no i to są zasoby, nie wszyscy te zasoby mają,

00:33:02: no i to jest też bardzo o tych różnicach, do których ja często jakoś uderzam, że to nie jest o tym, że wszystkie kobiety są wysokowie kształcone, że wszystkie mają zasoby finansowe na to, żeby sobie chodzić na terapię, żeby sobie rozkminiać

00:33:14: książkowo, żeby mieć czas na to, żeby z koleżankami rozmawiać o siostrzeństwie, że to są przywileje, których często kobiety nie są świadome, często w ogóle osoby nie są świadome tego, w jakim miejscu

00:33:25: komfortowym, wygodnym, bezpiecznym są i że to nie jest dokładnie to samo w jakimś są inne osoby, no i tutaj zaczynają się tak na pewno najbardziej te schody, to jest ta różnica, która jakoś sprawiła, że czarne kobiety zaczęły kwestionować to ten, to białe siostrzeństwo w stanach i ja myślę, że to jest to, co się dzieje teraz, skąd są te słowa krytyki związane z siostrzeństwem,

00:33:46: znaczy, że jeżeli ja jestem uprzywilejowana na poziomie finansowym, bogata, mam zabezpieczenie finansowe, mam wysokie wykształcenie, które mi umożliwia uzyskanie większych przychodów, mam jakieś osadzenie też takie społeczne, to znaczy, że mam osoby, które mnie ewentualnie nie tyle na poziomie siostrzeństwa, ale układów społecznych będą mnie budować, będą mnie wzmacniać, żeby wspierać,

00:34:10: no to moja sytuacja jest zupełnie inna, nawet jak mi się noga powinie niż osób, które takiego zaplecza nie mają takich zasobów, jeszcze dodatkowo mogę mieć zasoby intelektualne, mogę mieć zasoby też takie emocjonalne i też wzmocnienia w kontekście, że wzrastałam w domu bez przemocy, w miarę wystarczająco dobrym w kontekście opieki i budowania jakoś wzmacniania mojego rozwoju emocjonalnego, co dodatkowo będzie wzmacniać moje poczucie komfortu i bezpieczeństwa w ogóle w relacjach, już bez względu na to, czy z kobietami, czy z kobietami, czy z osobami niebinarnymi.

00:34:39: To nie będzie to miało znaczenia, bo ja będę miała już jakieś kapitały, takie nie lubię tego słowa, ale to jest pewnego rodzaju zasób bogactwo, które ja noszę, bo je mam i nawet często sobie nie zdaję z tego sprawy.

00:34:56: Jak ktoś tego nie ma, to te rozważania, które teraz tutaj mamy, to w ogóle one nie są tematem, bo tematem jest coś zupełnie innego, czy ja będę mieć do końca miesiąca, co ja mam zrobić ze swoim życiem, co ja bym chciała, jakie są moje marzenia i pragnienia i co ja, w ogóle, jakie mam możliwości i szanse.

00:35:15: I to jest bardzo o marginesie, o którym pisze bell hooks, znaczy na ile centrum w ogóle widzi margines i na ile margines ma dostęp do centrum.

00:35:23: I jak to zrobić, jak te szczeliny jakoś tam po prostu, ja sobie często widzę, tak widzę, jako właśnie szukanie szczelin, żeby tam wsadzić klin i to jakoś rozszerzyć.

00:35:34: I że dla mnie siostrzeństwo to jest po prostu ciągle wkładanie kolejnych klinów i każda ze swojej strony, poszerzanie przestrzeni po to, żeby można było się bardziej dostać do centrum, bo to jak często mówię, na warsztatach antydyskryminacyjnych, nie sztuka pchać się na margines

00:35:50: I teraz udawać, że te przywileje mnie nie dotyczą, których nie jestem w stanie się często pozbyć, tylko żeby po prostu robić przestrzeń w centrum dla tych, którzy są na marginesie i nie mają szansę tam się dostać.

00:36:02: A ja, ze względu na to, że jestem w tej uprzywilejowanej pozycji, mogę, mam większą siłę przebić, a mój głos jest bardziej słyszalny niż tych osób gdzieś tam daleko, centrum.

00:36:11: Ja mogę zrobić miejsce dla osób z marginesu.

00:36:16: ej to, ja tak sobie myślę, że to jest takie super trochę odwrócenie myślenia o tym siostrzeństwie, że to nie chodzi o to, że solidarność z tymi, które uważam za siostry, tylko że bardziej może taki obowiązek po prostu bycia dobrą siostrą dla wszystkich, że wiecie, że to dla mnie jest ta rola, ja jestem siorą, nie?

00:36:35: Dla wszystkich nie muszą to być właśnie tylko siostry podobne do mnie, nie?

00:36:39: Tak, i teraz sobie myślę o kolejnym dylemacie.

00:36:42: No bo jak ja będę taką siostrą dobrą dla wszystkich innych, to czy ja nie zapomnę o sobie?

00:36:48: No, no i jak...

00:36:50: Czy znowu nie realizuje tego patriarchalnego przekazu, że ja znowu jestem opiekuńcza i wspierająca dla innych, ja teraz mam służyć narodowi prawie, że...

00:36:58: A już nieważne są moje potrzeby.

00:37:00: No i teraz dzieje się tutaj jakaś granica, jakaś przestrzeń na to, żeby rzeczywiście być samodzielną, dbać o swoje granice, dbać o swoje dobro, o swoje potrzeby.

00:37:11: Bez uszczerbku dla innych i też dbać o innych, ale jednocześnie nie zatracając siebie.

00:37:16: I to jest w mam wrażenie coś, co często dla kobiet jest bardzo trudne, no bo patriarchat mówi nam, że mamy po prostu być opiekuńcze, troskliwe.

00:37:23: Myśleć o innych, zadbać o innych, i tu już nie chodzi o mężczyzn, ale o wszystkie osoby zależne, od dzieci po osoby starsze, po osoby bliskie, nawet o przyjaciółki.

00:37:32: Po jednak spotkania przyjaciółek, są jednak bardziej na bogato, że takie owoce, ciasta i napoje, niż spotkania przyjaciół, gdzie tam po prostu często wystarczy piwko.

00:37:45: Ja to bardzo upraszczam, ale jednocześnie to trochę jest o tym, to znaczy, że każdy zadba o siebie tam, a jednak u przyjaciółek, no to ten kocyk to ja ci podam.

00:37:54: A to może ci tam podnóżek, mówiłam ci, że będzie lepiej, nie?

00:37:57: Wiecie, to jest trochę o tym, no i ja się zastanawiam na ile w takim właśnie siostrzeństwie czasami, wzajmnym wsparciu i wzmacnianiu, nie jesteśmy opresywne wobec siebie, to znaczy wymuszaniu jakichś tych, bycia ciocia dobra rada, które jest z raczej z kategorii nieproszonych rad, i bycia kolejnym po prostu tak naprawdę jakimś formą opresorki,

00:38:20: a też to tym kawałkiem, kiedy ja zatracam siebie w dbaniu o być dobrą siostrą, o tworzeniu tej idei siostrzeńskiej, to jest dla mnie ciągle jakiś taki dylemat i trudność, którą nie do końca zawsze jestem w stanie po prostu rozdzielić, ale ciągle ją widzę.

00:38:36: Tak, no właśnie moja terapeutka nazywa to złotą tacą, że po prostu kobiety mają taką tendencję, dlatego żeby zadowolić wszystkich, że jest taka w nas potrzeba kulturowo utrwalona przez socjalizację, że my musimy dowozić, my musimy zadbać, zaopiekować się, dlatego kobiety pełnią też tę rolę opiekuńczą, ale też te zawody związane z opieką są kobietom przypisane i tak naprawdę ta rewolucja zawodowa, która się teraz odbywa i z której mężczyźni zaczynają być,

00:39:05: zaczynają być trochę wykluczeni, polega na tym, że teraz właśnie są doceniane przez kapitalizm te funkcje i zawody opiekuńcze, do których mężczyźni w ogóle nie mieli dostępu, bo one były, wiecie, no jako coś, z czego oni nie chcą robić, no bo to jest, wiecie, gdzieś tam na marginesie ktoś to robi tą czarną robotę, okazuje się, że jakby bez tego, bez tych takich usług opiekuńczych jest nam coraz trudniej żyć, a z drugiej strony właśnie ta opiekuńczość ta służalczość można by powiedzieć, jest jak to powiedziała ostatnio jedna z jak

00:39:34: to powiedziała ostatnio jedna z naszych znajomych w dyskusji, czy to nie jest taki kaganiec, który się właśnie ten patriarchat zakłada na kobiety, czy to nie jest to też to, o czym mówiła bell hooks, że jednak to siostrzeństwo jest takim patriarchalnym wytworem, no bo znowu na kobiety nakłada tą całą na te barki, misję żeby wszystkich uratować, że nie dość, że musisz zadbać o siebie, spełnić te wszystkie role, być superwoman po prostu, mieć super karierę, być super mamą, jeżeli chcesz być w ogóle świetną przyjaciółką,

00:40:03: i w ogóle jeszcze nie wiadomo, ile roli spełnić, i jeszcze w ogóle zadbać o pokój na świecie, żeby wszystkim było super.

00:40:10: I jeszcze musisz super wyglądać przy tym.

00:40:12: No dokładnie, no i zastanawiasz się, jakby gdzie, jakby, czy to jest właśnie ta misja siostrzeńska, ta misja, którą jakby my chcemy spełniać, czy to jest właśnie ten, czy to jest jakby w tych, w ramach tych reguł, w których się poruszamy, czy to jest w ogóle możliwe do zrobienia, że po prostu nie palnąć sobie w łeb, że tak powiem.

00:40:30: No jasne, ale no bo to jest trochę teraz o skojarzeniach, nie? Z tym, z tą siostrą i z siostrzeństwem, bo wiadomo, jakby jest ta rzecz o opiece i o trosce i rewolucja troski, ale wydaje mi się, że właśnie trzeba dowartościować tą opiekuńczość i troskę, że ona właśnie jest niedowartościowana w patriarchacie, tak jak mówisz teraz się trochę, to odwraca, że mi się wydaje, że opiekuńczość i troska i empatia, i jakby wspólnota to są,

00:40:59: i przyjaźń, to są i miłość, o której pisze bell hooks, to są, co są rzeczy, z których płynie siła i które powinny być docenione, i które powinny być praktykowane przez wszystkich, przez wszystkie osoby, że to, wiecie, że to powinna być uniwersalna zasada.

00:41:18: No tak, ale czy no właśnie nie nakładamy tej jakby misji niesienia tego właśnie w tym siostrzeństwie na kobiety?

00:41:24: No nie, właśnie myślę, że nakładajmy ten obowiązek na wszystkich.

00:41:28: Bardzo mi się podoba ta idea.

00:41:31: Utopijna?

00:41:32: Jednocześnie zastanawiam się na ile ona jest możliwa. Ja tak trochę czasami do ziemi, bo potem spotykam się z kobietami, które nie mają takich rozważań feministycznych, jak ja i moje koleżanki, a jednocześnie ich życie, i to w jaki sposób postępują, jest totalnie zgodne z postulatami feministycznymi, i one tego nie do końca to widzą, i wręcz nawet nie chcą tego nazywać feministycznym.

00:41:56: A są osoby, które nazywają coś feministycznym i absolutnie dla mnie to jakoś mi się nie skleja.

00:42:02: No więc to jest tak, ale też sobie myślę o tym, że jednak to siostrzeństwo jest w jakimś sensie kagańcem.

00:42:11: Bo też zabrania też rywalizacji, o której mówiłyśmy wcześniej.

00:42:15: Tak, jest zabraniem rywalizacji, ale też jest nakazem trochę takim sztucznym tworzenia wspólnoty, która nie jest możliwa, bo jesteśmy różne.

00:42:27: Ona jest dla mnie możliwa do utworzenia wokół jakiegoś jednego obszaru na dany moment.

00:42:32: I sobie myślę, że to nie jest tylko wobec kobiet, to w ogóle jest o grupach społecznych i tworzeniu wspólnot.

00:42:38: My możemy być wspólnotowi według jakoś wspólnotę tworzyć wokół jakiegoś obszaru.

00:42:44: Wioskę ekologiczną tworzymy, ponieważ wszyscy mamy mniej więcej podobne spojrzenie na permakulturę,

00:42:51: na to, że to jest jakaś forma radzenia sobie z tym, w jakim miejscu jesteśmy jako ludzkość, w kontekście klimatu,

00:42:58: i jakiejś strategii przetrwania, ale też tego, co jest mniej bliskie, jak chce wychowywać swoje dzieci albo jak chce żyć.

00:43:04: Ale jednocześnie już tutaj, jak się zacznie rozmawiać o innych obszarach dotyczących ludzkiej egzystencji,

00:43:09: może być bardzo wiele różnic. I wewnątrz tej wspólnoty mogą się nie zgadzać już w wielu obszarach.

00:43:15: Więc ja sobie trochę bardziej jestem jakoś tak przy tym, żeby tworzyć wspólnotę na jakiś czas,

00:43:21: według jakichś obszarów i nie tworzyć nakazów.

00:43:25: A jakoś dla mnie chciałam mieć jak już mówimy o rewolucji troski,

00:43:28: czy o jakiejś takiej wartościach, które są związane, czy jakiś cechach, które są przypisywane kobietom,

00:43:33: to ja bardzo sobie myślę o tym, że ja bym chciała, żeby kobiety w siostrzeństwie odczepiły się trochę od innych kobiet

00:43:39: i żeby odpuściły sobie perfekcjonizm, który też jest takim pokłosiem tego, jak bardzo w patriarchacie mamy być idealne,

00:43:46: to co ty powiedziałem, że pięknie po prostu to całą taką narrację,

00:43:50: dotyczącą tego, jakie my mamy, będzie ile mamy zrobić, no bo w feminizmie bardzo wiele powinnyśmy.

00:43:54: I teraz na ile rzeczywiście to nie jest znowu inna forma odtworzenia tego samego.

00:44:01: To znaczy odtwarzania ciągle takiego znowuż rywalizowania, która jest bardziej feministyczna, która jest bardziej siostrzeńska,

00:44:07: której wartości i działania są bardziej pure czyściutkie w kontekście postulatów feministycznych,

00:44:15: aktualnych dla mojej grupy feministycznej, trzeba to też jeszcze pokreślić.

00:44:18: - Konkurs na najlepszą feministkę. - Tak.

00:44:20: No i teraz na ile w ogóle też te cechy, które są przypisywane kobietom,

00:44:25: rzeczywiście przez kapitalizm są dowartościowywane, bo one są potrzebne, one są zauważane przez kapitalizm,

00:44:30: ale nie są tak samo nagradzane. I jakoś to jest też coś, co Feminizmie bardzo mi cały czas od wielu lat przeszkadza,

00:44:36: to znaczy, że mówimy o różnicach wynagrodzeń, mówimy o różnych kwestiach związanych z tym,

00:44:42: że wiele zawodów zfeminizowanych nie jest wynagradzanych na równi z tymi, które są zmaskulinizowane,

00:44:49: i że jest różnica i jest dostrzegalna różnica na rynku pracy i rynku płac,

00:44:53: bo między kobietami nawet w tych samych stanowiskach, a mężczyznami,

00:44:56: a mimo wszystko, w ruchach feministycznych bardzo rzadko mówimy o wynagradzaniu się wzajemnie.

00:45:01: I to nawet ja nie mówię już nawet o pieniądzach, które uważam, że byłyby najlepszą formą,

00:45:06: to znaczy dążenia do tego, że jeżeli pracujemy w organizacji pozarządowej,

00:45:10: czy w jakiejś grupie feministycznej, to jeżeli mamy jakieś środki, to wynagradzamy się za swoją pracę,

00:45:15: a nie zbieramy tylko o fundusze, albo dajemy sobie wzajemnie z różnych grup pieniędze,

00:45:21: tylko i wyłącznie na działania. I to jest coś, czego ja nie rozumiem,

00:45:24: i nawet często się kłócę z różnymi organizacjami, które mówią, że działają na rzecz

00:45:30: wzmacniania dziewczynek, wzmacniania kobiet, a jednocześnie tak konstruują swoje regulaminy grantowe,

00:45:37: że nie można mieć pieniędzy tam na wynagrodzenia. Jak to w ogóle się skleja?

00:45:42: Albo w ogóle zakładają, że po prostu ktoś coś zrobi po prostu tak dla idei.

00:45:47: No i to jest znowu to, że kobiety po prostu mają to zrobić, bo po prostu są dobrymi osobami.

00:45:53: - Muszą dać dobry przykład jak starsza siostra. - Z natury są dobre, uczynne, pomocne i wspierające.

00:46:00: No więc to jest ich obowiązek, żeby to zrobić, bez względu na ich koszty emocjonalne,

00:46:04: na koszty ich czasu, koszty ich finansowe. Nieważne, co one mają do zrobienia, to jest ich obowiązek.

00:46:09: No i w feminizmie też to doświadczam, to znaczy, że to jest dyskusja, która ciągle się gdzieś pojawia,

00:46:14: ale niestety to gdzieś umyka i najczęściej to widzę.

00:46:18: Znaczy, że finansowo wynagrodzeń jest bardzo mało, nawet przy jakichś festiwalach feministycznych.

00:46:24: Ja wiem, że tam nie ma pieniędzy, ale też nie ma myślenia o tym, żeby te pieniądze były.

00:46:28: Ale to jest bardzo też takie mam wrażenie też z tego kawałka kobiecego,

00:46:32: znaczy tych takich właśnie cech, które się przypisuje kobietom, że mi się też nie należy.

00:46:38: Co jest też taką zinternalizowaną po prostu narracją na temat tego, co kobiety mogą, czego nie mogą.

00:46:44: No i jakoś po prostu ja bym chciała, żeby chociażby była ta kultura, po prostu wynagradzania się choćby podziękowaniem,

00:46:50: taką gratyfikacją łącznie z tym z celebracją tego, co dokonałyśmy,

00:46:54: tego ja nie doświadczyłam w grupach feministycznych, bo nigdy nie było czasu.

00:46:57: I to jest też o tym, jak tworzymy też aktywizm feministyczny, czy jest tam miejsce w ogóle na to,

00:47:03: żeby sobie wzajemnie podziękować, docenić się, ile każda z nas zrobiła, jaki wkład, jak dużo zrobiłyśmy razem.

00:47:09: I też myślę, że też czego mi brakuje właśnie w działaniu feministycznym, w aktywizmie

00:47:15: i że często to jest taki, że się koncentrujemy wokół, wiecie, tych pesymistycznych rzeczy,

00:47:21: tego, co jest do naprawienia, tyle jest jeszcze do zrobienia, to jest straszne, to jest okropne, to mnie spotkało.

00:47:26: I wiecie, jakby że nie ma miejsca też w tym wszystkim właśnie raz na wdzięczność i na to bycie razem, i na to wspólnotę

00:47:32: ale też w ogóle wiecie, na takie wspólną radość, na celebrowanie, na święto, na zabawę, nie?

00:47:37: Tak.

00:47:38: Tak, no też dużo takich narracji było wokół Pride Month, że dużo było takich, pojawiało się takich, wiecie,

00:47:44: doświadczeń związanych z opowieściami tego, czego doświadczają osoby queerowe w Polsce, jak jest źle.

00:47:50: A mój przyjaciel mówi "ale dobra, Pride Month też jest po prostu celebracja i duma z tego kim jesteśmy",

00:47:56: więc dlaczego nie możemy opowiedzieć o tym doświadczeniu, że jakie dobre uczucia towarzyszyły nam podczas tego pierwszego swojego marszu,

00:48:05: czy byliśmy dumni, czy się cieszyliśmy i nagle po prostu jak zaczął wypytywać w różnych wywiadach osoby queerowe o to,

00:48:12: no to niektórzy w ogóle musieli bardzo długo się zastanowić, no bo zapomnieli w ogóle o tym,

00:48:17: bo są tak skupieni, że idą, walczą z czymś, przeciwko komuś, ale całe to, że mówimy, że chodzimy na paradę czy na tę marsze,

00:48:26: bo to jest taka wspaniała celebracja tego wszystkiego i mimo tego, że to jest kolorowe celebrujące,

00:48:30: to mówimy, że idziemy przeciwko czemuś, a nie za tym, że jesteśmy dumni, że możemy, że się pokazujemy itd.,

00:48:36: więc to jest jakby, gdzieś tam tożsame można by powiedzieć, nie takie same, ale gdzieś ten sam mechanizm może trochę.

00:48:42: No ale ja myślę, że to jest też w jakimś sensie konsekwencja tego po prostu, co się doświadcza na co dzień.

00:48:47: No jeżeli na co dzień się doświadcza opresji, codziennie w jakimś sensie osoby queerowe w Polsce może im towarzyszyć

00:48:54: lęk przed wrogością, albo nienawiścią ze strony osób, które jak się dowiedzą o czyjejś tożsamości,

00:49:00: to mogą nie zareagować tylko i wyłącznie radością akceptacją i przyjaźnią.

00:49:05: No to ten stres, który ma swoją nazwę jest to stres mniejszościowy, cały czas się w ciele ma.

00:49:10: No i marsz równości czy prajdy to jest jeden dzień w roku.

00:49:14: Trudno tak naprawdę w tym samym kraju, często w tym samym mieście,

00:49:19: tak nagle to napięcie z ciała odpuścić i powiedzieć "to dzisiaj to nie muszę, bo dzisiaj idę w tłumie,

00:49:25: tysięcy ludzi, którzy teraz razem ze mną celebują, moją tożsamość teraz się mogę wyluzować".

00:49:30: To jest bardzo trudne. Ja się nie dziwię, że osoby nie są w stanie tego zrobić,

00:49:34: bez takiej codziennej pracy też nad tym, żeby zobaczyć, w którym miejscu jesteśmy w Polsce.

00:49:39: Znaczy ja się staram bardzo o tym pamiętać, no bo inaczej bym chyba nie miała w ogóle już energii na działanie.

00:49:44: Jeżeli ja bym się skupiała tylko na tym, co nie działa w Polsce, to naprawdę nie wiem,

00:49:49: czy miałabym chociaż odrobinę energii, żeby wyjść z łóżka.

00:49:52: No bo bardzo wiele rzeczy nie działa. Ale jednocześnie bardzo wiele rzeczy działa.

00:49:56: I że tak, to jest trochę też o tym, co się dzieje w kontekście aktywizmu klimatycznego.

00:50:01: Tak, Ziemia płonie. Nie ma co tutaj po prostu mieć co do tego wątpliwości.

00:50:06: Mamy wszyscy po prostu... Literalnie płonie.

00:50:08: Tak, i tutaj wiele gwiazdek po prostu jak bardzo mamy prze....

00:50:12: Natomiast jednocześnie to nie znaczy, że nie mogę pojechać w góry i zobaczyć tych pięknych po prostu krajobrazów

00:50:18: i przez chwilę poczuć po prostu kontakt z Ziemią moich bosych stóp.

00:50:22: I doświadczyć przyjemności z bycia w przyrodzie i w świecie,

00:50:28: i w tej, tak naprawdę na tej pięknej planecie, po to, żeby zebrać energię do tego,

00:50:33: żeby za chwilę znów dalej działać, żeby ten piękny kawałek Ziemi nadal takim pozostał.

00:50:40: I ja sobie myślę o tym, że dla mnie jest super ważne to, żeby znajdować te kawałki, które są już za nami.

00:50:46: To znaczy, że już je mamy. To już mogę sobie powiedzieć, to mamy odhaczone na liście.

00:50:49: Nie jest tak, że jest ich bardzo dużo, ale też nie jest ich mało.

00:50:52: Tak naprawdę, jeżeli sobie pomyślimy o tym, kiedy kobiety w Polsce wywalczyły, prawa wyborcze,

00:50:56: a gdzie jesteśmy teraz, no to to nie jest tak, tak naprawdę też strasznie

00:50:59: Ani niedawno, ani bardzo dawno. To jest zaledwie tam trochę ponad 100 lat.

00:51:04: Ale dużo się zadziało przez te 100 lat.

00:51:06: Strasznie dużo się zadziało. Bardzo dużo się zadziało. Bardzo wiele rzeczy się wydarzyło na świecie.

00:51:12: I każda z nas to, że jak tutaj też siedzimy, jesteśmy tak naprawdę owocem tego, co wywalczyły poprzednie pokolenia.

00:51:20: Feministek, wtedy emancypantek czy sufrażystek, to w zależności od kontekstu kulturowego.

00:51:25: To, że mogłyśmy się edukować, to, że możemy pracować, to, że możemy chodzić w spodniach,

00:51:30: to, że mamy dostęp jednak do leków antykoncepcyjnych, tabletek antykoncepcyjnych.

00:51:35: Mamy też tak naprawdę dostęp do tabletek poronnych.

00:51:39: Może nie jest on legalny, być może nie jest, ale mamy bardzo dużą sieć wsparcia.

00:51:43: I mamy bardzo dużo wypracowanych rzeczy, zarówno legalnych, jak i nielegalnych.

00:51:48: Tych, które są oficjalne i uznawane już za coś totalnie oczywistego,

00:51:51: to, że kobiety pracują, że mają możliwość albo się edukują, że są na uczelniach wyższych,

00:51:56: to jest oczywiste, że tam jesteśmy.

00:51:58: Nie jest już oczywiste, że zostaje większość kobiet na doktoratach,

00:52:01: albo że zostaje rektorkami czy dziekankami.

00:52:04: Ale jednocześnie już tam jesteśmy.

00:52:07: Więc ileś rzeczy już jest wypracowanych i teraz jest cały czas o tym,

00:52:12: żeby udoskonalać to, gdzie jesteśmy.

00:52:14: Ja bardziej staram się o tym tak myśleć,

00:52:15: to znaczy, że udrażniamy jakieś znowu sposoby bycia w rzeczywistości,

00:52:19: poszerzamy tą przestrzeń dla kobiet i innych grup,

00:52:22: no bo też feminizm nie jest dla mnie tylko o kobietach.

00:52:25: Oczywiście.

00:52:26: Tylko jest po prostu w ogóle o różnych grupach, które nie mają przywilejów w tym świecie.

00:52:31: No i też o tym, żeby trochę podważać to wygodne miejsce,

00:52:35: w którym są tego grupy uprzywilejowane,

00:52:37: więc tak naprawdę roli i miejsca cispłciowych mężczyzn,

00:52:41: heteroseksualnych, białych, którzy też nie wszyscy,

00:52:44: ale w dużej mierze nawet nie wiedzą, o czym rozmawiamy.

00:52:48: I w ogóle nie słyszą tych głosów gdzieś tam z marginesów,

00:52:51: że tam krzyczy tysiące ludzi i miliony,

00:52:53: bo po prostu są w takim miejscu, że tam tego nie słychać,

00:52:56: na tym wygodnym i miękkim tronie.

00:52:58: Nie muszą w ogóle tego słyszeć.

00:52:59: Po co mają się tym przejmować, jak mogą prostu się zająć

00:53:02: swoim po prostu wspaniałym życiem?

00:53:04: To jest też trochę chyba o docenianiu tego, w jakim miejscu jestem

00:53:07: i o tym, żeby widzieć przywileje, to znaczy, że przywileje...

00:53:10: - Ale też własne. - Własne, własnych przywilejów oczywiście.

00:53:12: To jest o tym, że wielu nie posiadam, ale też bardzo wiele posiadam.

00:53:17: No i też często, przynajmniej w aktywizmie,

00:53:19: jest bardzo wiele osób, które jakieś te zasoby mają,

00:53:23: które sprawiają, że w ogóle są w tym miejscu, w którym są.

00:53:26: Czyli siostrzeństwo w naszej chyba konkluzji

00:53:30: to jest w ogóle praca nad wspólnotami

00:53:33: i chyba zniesienie tego ciężaru, że jeden ruch ma nas uratować

00:53:37: i jedna wielka recepta znajdzie się kiedykolwiek na to,

00:53:40: żeby wszystkich zadowolić i jedna pigułka szczęścia.

00:53:43: Chociaż dziękujemy psychiatrii za pigułki szczęścia,

00:53:46: które czasami nam pomagają.

00:53:47: No i wydaje mi się, że jest dużo takich punktów,

00:53:51: które będą zapalne,

00:53:52: nad kórymi będziemy dyskutować,

00:53:54: ale wydaje mi się, że to chyba nie chodzi o to,

00:53:57: żeby dążyć do tej odpowiedzi, która nam ostatecznie powie,

00:54:00: że tak jest i dziękuję, możemy w ogóle już iść

00:54:04: i wszystko zostało wszystkie nasze problemy rozwiązane.

00:54:06: No bo nigdy tak nie będzie.

00:54:07: My się zmieniamy, kobiety się zmieniają,

00:54:09: osoby, to utożsamiające się jako kobiety się zmieniają,

00:54:12: osoby, które myślą o ruchu feministycznym

00:54:14: i chcą się nazywać feministkami,

00:54:16: feministami czy osobami feministycznymi

00:54:18: Robią to dlatego, że ten ruch się zmienił

00:54:21: i ta myśl społeczna, filozoficzna, kulturowa,

00:54:24: jakkolwiek ją nazwiemy

00:54:26: i dla mnie to jest ogromna wartość,

00:54:28: że ona się poszerza, nie tylko o to doświadczenie kobiet,

00:54:31: ale też doświadczenie w ogóle osób właśnie identyfikujących

00:54:34: te przywileje i zaznaczające te punkty zapalne,

00:54:38: które sprawiają, że patriarchat powinien spłonąć.

00:54:41: Tak, tak.

00:54:42: Amen.

00:54:43: To mamy podsumowanie.

00:54:44: To właśnie się zrobiło podsumowanie.

00:54:47: Tak, chcesz coś jeszcze, Magda, dodać do podsumowania?

00:54:50: Nie, bardzo mi się podoba ta pointa.

00:54:52: No mi też.

00:54:53: Tak.

00:54:54: No to dziękujemy, że wysłuchaliście tej rozmowy,

00:54:56: Mam nadzieję, że do czegoś doszłyśmy, ostatecznie?

00:54:59: Chociaż same zobaczmy.

00:55:01: Nie, ale siostrzeństwo to też jest ciągły,

00:55:03: wysiłek i ciągła krytyczna auto-refleksja,

00:55:06: więc nie musiałyśmy tam do tego...

00:55:08: Nie ma punktu dojścia.

00:55:09: Nie ma.

00:55:10: Tylko podróż.

00:55:11: Myślę, że też ciągła praktyka

00:55:12: i weryfikowanie na podstawie doświadczenia.

00:55:15: Tak.

00:55:16: Więc tym pięknym akcentem,

00:55:18: a-wo-man! do usłyszenia.

00:55:21: Tak.

00:55:22: Dzięki, Magda.

00:55:23: Dzięki bardzo.

00:55:24: Nikt nas nie pytał, ale i tak się wypowiemy.

00:55:29: Feministyczny podcast o kulturze, społeczeństwie

00:55:32: i wszystkim, co nas zainteresuje.

00:55:34: Zapraszają Kasia Chrobak

00:55:36: i Agnieszka Szczepanek

00:55:37: i Mopsiczka Linda.

00:55:38: Tak, czasami.

00:55:39: Producentem podcastu jest Estrada Poznańska.

00:55:42: Wszystkie odcinki znajdziesz na estradapoznań.pl