Feminizmy. Historia globalna

00:00:00: [muzyka]

00:00:04: Nikt nas nie pytał, ale i tak się wypowiemy.

00:00:06: Feministyczny podcast o kulturze, społeczeństwie i wszystkim, co nas zainteresuje.

00:00:11: Zapraszają, Kasia Hróbek i Agnieszka Szczepanek.

00:00:14: [muzyka]

00:00:22: Halo, halo. Dzień dobry.

00:00:24: Dzień dobry.

00:00:25: Drogie słuchaczki, drody słuchacze i osoby słuchające.

00:00:29: Witamy was serdecznie w nowym odcinku podcastu.

00:00:32: Ja dzisiaj zrobię tak przewrotnie Agnieszka i od razu powiem o czym będzie odcinek.

00:00:36: No to powiedz.

00:00:37: Dzisiaj będzie odcinek o nowej książce "Feminizmy", wydawnictwa drzazgi, autorstwa Lucy DeLap.

00:00:44: Tak.

00:00:45: Ale nawet "Feminizmy" - historia globalna.

00:00:47: O, cóż to?

00:00:48: Więc to będzie fascynujący temat o feminizmach w liczbie mnogiej

00:00:54: i o takich feminizmach z różnych innych niż Europa i Stany Zjednoczone Ameryki Zakątków Świata.

00:01:01: Więc będzie ciekawie.

00:01:03: Ale jeszcze zanim zaczniemy tę naszą rozmowę,

00:01:06: to chciałam powiedzieć naszym słuchaczkom i słuchaczom i osobom słuchającym.

00:01:11: Może się już niektóre z was orientowały,

00:01:14: że już od jakiegoś czasu nagrywamy tylko we dwójkę nasz podcast,

00:01:19: bo współtwórczyni naszego podcastu wspaniała mą psiczka Linda,

00:01:24: już niestety hasa po psim niebie i je smaczki i szczeka na nas skóry.

00:01:30: Bardzo zaniam tę skniłę.

00:01:32: Więc już nie będzie pochrapywania w tle.

00:01:35: Jeśli regulacja głośników będzie musiała nastąpić,

00:01:38: to tylko jak zapomnimy wyłączyć pralkę przed rozpoczęciem nagrywania.

00:01:42: Ale do tematu.

00:01:45: Tak.

00:01:45: Ja pozwolę sobie po prostu nic nie powiedzieć

00:01:47: i przyjść do feminizmów.

00:01:50: Bo jest to ważny temat.

00:01:53: Jest to mega ważny temat.

00:01:55: Mega książka Gezda.

00:01:58: Mega naszpikowana faktami, historiami, a zesadzie herstoriami.

00:02:03: Tak, która pokazuje przede wszystkim, że ten podział, który znamy,

00:02:07: interesując się historią feminizmu jako idei,

00:02:10: czy też jako marzenia, jak to jest pięknie opowiedziane w tej książce,

00:02:13: czyli ten trójfalowy podział na trzy fale,

00:02:16: który my też opowiadałyśmy,

00:02:19: przybliżając nam na początku naszego podcastu w ogóle temat feminizmu.

00:02:23: No nie jest jakby jedyną opowieścią o feminizmie.

00:02:26: Co więcej, może być też postrzegany i jest w niektórych kręgach historycznych,

00:02:30: czy historyczek i historyków,

00:02:32: którzy zajmują się historią feminizmu,

00:02:34: bo można mieć taką wspaniałą pracę i zajmować się tym zawodowo.

00:02:39: Tak to jest możliwe,

00:02:40: więc jeżeli jesteście jeszcze na rozdrożu swojej ścieżki,

00:02:44: to możecie to zrobić.

00:02:45: Możecie pójść z tą drogą.

00:02:47: Zachęcamy.

00:02:47: No i okazuje się, że jest to tylko jedna z dróg,

00:02:51: którą możemy opisać ten niezwykły ruch,

00:02:54: niezwykłą ideę.

00:02:55: I właśnie Lucy Della, która jest taką historyczką,

00:02:58: która angielskiego pochodzenia,

00:03:00: przybliżyła nam w tej książce różne sposoby opowiadania o feminizmie.

00:03:05: I ona przede wszystkim pokazuje,

00:03:08: że ta opowieść o falach nie zdaje egzaminu z jednego prostego powodu,

00:03:12: o czym my tutaj staramy się mówić bardzo często,

00:03:14: mówiąc, że jest to jakiś uproszczony schemat związany na potrzeby tego,

00:03:19: żeby w jakiejś ramach się poruszać.

00:03:21: I jakiś taki prosty sposób.

00:03:24: I też niestety hasłowy, trochę generalizujący,

00:03:27: odnosić się na potrzeby po prostu czasami zbyt długich naszych wywodów,

00:03:32: odnosić się do po prostu hasłowo, do pewnych zagadnień.

00:03:38: No ale on też przede wszystkim jest też tak, jak ty powiedziałaś historią,

00:03:42: tylko niektórych feministek

00:03:44: i to tych feministek, które są bliższe naszemu doświadczeniu,

00:03:48: czyli tych europejskich białych feministek,

00:03:51: także tych z Ameryki Północnej.

00:03:53: I chociaż także w tych trójfalowych opowieściach

00:03:57: są też te historie nieopowiedziane,

00:03:59: czy też te historie, które próbowały dostarczyć do tego głównego nurtu.

00:04:03: I o tym jest przede wszystkim trzecia fala feminizmu.

00:04:06: Ale okazuje się, że nawet pokazywanie tych pęknięć w tym trójfalowym podziale

00:04:13: nie oddaje tego, jak bogata jest historia feminizmu

00:04:18: i tego, jak niesamowite rzeczy działy się w historii.

00:04:22: I ja, jak czytałam tę książkę, to już mówiłam Kasi of the Record,

00:04:27: że ja po prostu poczułam jakiś taki smutek,

00:04:30: że cała historia, której się uczyłam w szkole,

00:04:34: w ogóle była po nic i z szczególną odskułam frustrację związana z tym,

00:04:39: jak wygląda system edukacji,

00:04:41: że wszystkie te wojny płunickie,

00:04:44: cała ta mezopotamia wspaniała,

00:04:46: czyli po prostu faukowaliśmy ją miliony razy,

00:04:48: to jest w ogóle...

00:04:50: Wszystkie przywile jaszelakie na pamięciach, chciałam umieć.

00:04:52: Ja tak samo, że to w ogóle...

00:04:55: To jest tak nieistotne w kontekście tego,

00:04:58: jak niesamowitą historią jest historia nieposłuszeństwa obywatelskiego,

00:05:03: czy w ogóle ruchów sprawiedliwości społecznej,

00:05:06: czy ruchów feministycznych

00:05:08: i takich, które po prostu wynikały z walki o prawa człowieka in general,

00:05:13: bo one przecież wszystkie gdzieś tam o siebie zahaczały i z siebie też wynikały,

00:05:17: bo to nie był tylko o feminizmie,

00:05:21: ale też wynikał i rodził się z bardzo różnych innych ruchów i protestów

00:05:25: i czasami nawet te historie, które opowiada tutaj Lucy Delab,

00:05:29: nie do końca są wpisane w ramy ruchu feministycznego,

00:05:32: ale te kobiety nie nazywały się feministkami czasami,

00:05:35: ponieważ do nich ta nomenklatura wówczas nie docierała.

00:05:39: Więc albo też po prostu odżegnywały się,

00:05:42: bo dla nich ten feminizm, o którym słyszały, czy które znały,

00:05:46: nie odzwierciedlał ich interesów,

00:05:48: tylko był opowieścią taką bardzo często też paternalistyczną

00:05:52: białych kobiet z szeroko pojętego zachodu.

00:05:55: Tak, dokładnie. Tak jak mówisz, ja też czuję trochę taki smutek czy złość

00:06:01: na to, w jaki sposób się uczymy historii

00:06:03: i że trochę tak sobie to tniemy na kawałki, nie?

00:06:06: Uczymy się tych dat, tych wielkich właśnie bitw, nie?

00:06:10: Tych, wiesz, podbojów i tak dalej, a trochę za mało poświęcamy miejsca

00:06:15: na rozmowy właśnie o ideach i wartościach.

00:06:17: I ta historia feministów, którą tutaj opisuje Lucy Delab w tej książce,

00:06:22: no, ona pokazuje, że te wątki feministyczne,

00:06:27: one się ze sobą splatają w różne ciekawe sposoby, nie?

00:06:31: Tak jak mówisz, że feminist nie był tylko o kobietach.

00:06:35: Może ta druga fala, nie?

00:06:36: Najbardziej, bo jest za to najczęściej krytykowana,

00:06:39: i że tylko, że była wykluczająca.

00:06:42: Tak, to jest jakaś główna krytyka.

00:06:44: Właśnie nie wiem, czy powinniśmy na pożytek,

00:06:46: może osób, które może nie słuchały tych wcześniejszych odcinków

00:06:49: zrobić taki największy skrót, o czym są te fale?

00:06:52: Możemy.

00:06:53: No, tak, w największym skrócie, już tak mega upraszczając,

00:06:56: to pierwsza fala feministu, to będzie walka o prawo wyborcze.

00:07:00: To są sofreżystki, które walczą o takie podstawowe prawa,

00:07:03: do tego, żeby kobiety były...

00:07:05: Znalazły się w ogóle w prawodastwie,

00:07:06: żeby w ogóle uważane były za obywatelki,

00:07:09: żeby mogły cieszyć się jakiejkolwiek przywilejami.

00:07:12: Oczywiście w wielkim skrócie mówi się o prawach wyborczych,

00:07:14: ale te prawa też dotyczyły w ogóle własności,

00:07:17: praw reprodukcyjnych, praw w ogóle związanych z własnością,

00:07:21: także no, generalnie...

00:07:22: I do tego do edukacji.

00:07:24: Tak, no, przede wszystkim.

00:07:25: I w ogóle do możliwości takiego wywrotowego podejścia,

00:07:29: czyli decydowania o sobie.

00:07:31: Tak.

00:07:31: I z lat temu to było wywrotowe podejście.

00:07:34: Hmm, może na to jest.

00:07:36: Uznanie, że kobieta jest też człowiekiem.

00:07:38: Tak.

00:07:39: To byłaby pierwsza fala.

00:07:40: Tak.

00:07:41: Druga fala, no, najbardziej mi się druga fala szczerze mówiąc kojarzy z Betty Friedan.

00:07:45: Myślę, że ona jest generalnie...

00:07:47: Tym uosobieniem, nie?

00:07:49: Tej drugiej fali.

00:07:50: No i to jest ta właśnie najczęściej krytykowana,

00:07:52: za to, że to jest ten feminizm białych, uprzywilejowanych białasek,

00:07:56: które gdzieś tam w amerykańskich domach na przedmieściach,

00:07:59: jako żony, które zajmują się domami,

00:08:02: marzą o tym, żeby móc iść do pracy.

00:08:05: Tak, no to jest problem, który nie ma imienia,

00:08:08: który nie doczekał się nazwy.

00:08:09: Tak o tym mówiono,

00:08:11: na posierdnictwem no kultowej książki,

00:08:14: która no zapoczątkowała tę drugą falę,

00:08:17: czyli "Mistyka kobiecości",

00:08:18: wspomnianej tutaj Betty Friedan.

00:08:20: No ale jest to też czas,

00:08:22: kiedy w ogóle definiuje się kobiecość,

00:08:24: kiedy już cieszymy się jakimiś przywilejami

00:08:27: i możemy zapytać, co to znaczy być dla nas kobietami.

00:08:30: I to też było taki czas,

00:08:33: kiedy wzywano też do tego, by walczyć o wspólną sprawę,

00:08:37: by też wykazać się postawą siostrzeńską.

00:08:40: No i kiedy pojawiłam się takie hasła,

00:08:42: jak wspólne o nasze doświadczenie i siostrzeństwo,

00:08:45: zaczęły się zgrzyty, związane z tym,

00:08:48: że ale czyje doświadczenie, jakie siostrzeństwo, czyje interesy.

00:08:52: No i to jest, był też czas głównie w Ameryce,

00:08:54: gdzie ten ruch praw obywatelskich też przeżywał swój renesans,

00:08:58: więc czarne feminizniki też bardzo głośno

00:09:02: mówiły o swoich potrzebach.

00:09:04: Wówczas też do głosu dochodziły osoby nieheteronormatywne,

00:09:08: czyli lesbijki, które też nie do końca utożsamiały się

00:09:11: i były trochę takimi pariaskami.

00:09:13: No i tam takie ciekawe hasła, jak przymus heteroseksualności,

00:09:16: o którym już mówiłyśmy i też taka decyzja o tym,

00:09:19: że po prostu porzucić w ogóle mężczyzn

00:09:21: i wjeść po prostu życie tylko z kobietami,

00:09:24: te kręgi takie uwzniaśnia lejące, jak to może przetłumaczyć,

00:09:30: takie po prostu, że kobiety się spotykały

00:09:33: i rozmawiały tylko o swoich doświadczeniach

00:09:35: i o tej po prostu esencji kobiecości.

00:09:38: Więc ta druga fala jest też taka po prostu posądzana

00:09:40: o tę esencjalizm, że za bardzo się skupia na tym,

00:09:43: jakby co jest kobiece

00:09:45: i w związku z tym za blisko jest tej biologii.

00:09:48: I tego też to Pazry Jarhad, jakby bardzo wynaturzą.

00:09:52: Tak, tak, tak. Czyli jakby za to jest krytykowane,

00:09:55: że tu się pojawiają te wykluczenia.

00:09:57: No ale potem na szczęście jest trzecia fala,

00:09:59: która zaczyna wkluczać i włączać.

00:10:02: I zastanawiać się, jak te wszystkie historie

00:10:05: i herstorie opowiedziecie razem.

00:10:07: Tak, no i...

00:10:09: To jest feminist inkluzywny.

00:10:11: No i bardziej bym tutaj dała bell hooks naszą okładną.

00:10:14: No i ona jest myślę patronką, matką

00:10:17: i te wszystkie od marginesu do środka,

00:10:20: wszystkie metafory z tym związane.

00:10:23: Na leczenie fala to też na pewno są

00:10:25: gdzieś tam zazębiające się z tym studia gender studies.

00:10:28: Czyli w ogóle kwestionowanie podziału na dwie płycie.

00:10:32: I taki wywrotowy, jak na lata 90.

00:10:37: Konstrukt, że gender to jest konstrukt społeczny.

00:10:40: No w końcu.

00:10:42: No i być może czwarta fala,

00:10:44: w której jeszcze nie ma jeszcze...

00:10:46: Płyniemy na rodzinę?

00:10:48: Tak, w periodyzacji jeszcze jej nie ma.

00:10:50: Ale coraz częściej mówi się o czwartej fali.

00:10:52: Czyli to jest ta czwarta fala,

00:10:54: gdzie kobiety szturmem zdobywają przestrzeń w internecie.

00:10:58: I są główną platformą działania

00:11:01: takiego emancypancyjnego i edukacyjnego.

00:11:05: Ale to też jest taka bardzo płynna

00:11:08: chyba kwestia związana z

00:11:11: mówieniem i myśleniem o tożsamości w ogóle i o tym,

00:11:14: że kobiecość czy kobieta

00:11:17: to jest w ogóle na pewno nie kobieta biologiczna.

00:11:21: I są różne kobiety.

00:11:23: Są różne kobiety.

00:11:24: I kobiety mają różne potrzeby.

00:11:26: Tak.

00:11:27: I w różnych momentach życia też mogą mieć różne potrzeby.

00:11:29: Tak.

00:11:30: I uwaga, mogą zmienić zdanie też.

00:11:32: No to jest bardzo wytręta.

00:11:34: No i, ok, my tu sobie o tych chwalach,

00:11:36: trzech czy czterech.

00:11:38: A co jest pod koniec książki w prawdzie,

00:11:41: ale co było moim zdaniem świetnym,

00:11:44: świetnym game changerem dla mnie

00:11:46: i odwróceniem w ogóle myślenia o tych chwalach,

00:11:49: to była ta metafora fal radiowych.

00:11:52: Tak, to było też, to było wspaniałe.

00:11:54: Że zamiast fal oceanu,

00:11:56: gdzieś tam następujących jedna po drugiej,

00:11:59: i że jedna też wzmaga drugą,

00:12:01: bo to też jest piękna metafora oczywiście,

00:12:03: ale że jedna jednak następuje po drugiej,

00:12:05: zamiast tego mamy fale radiowe

00:12:08: i mamy konkurujące ze sobą audycje radiowe,

00:12:12: w których można słuchać głosów,

00:12:14: różnych głosów kobiet.

00:12:16: I że one mogą się ze sobą sprzężać,

00:12:20: albo mogą się ze sobą sprzeczać,

00:12:22: tak, że mogą właśnie ze sobą konkurować,

00:12:25: albo się uzupełniać

00:12:27: i że te wątki po prostu kobiecego,

00:12:30: feministycznego, po prostu równościowego myślenia

00:12:33: mogą w różnych miejscach się spotykać.

00:12:36: I to jest, myślę, największa siła tej książki.

00:12:39: Tak że warto tam sobie znaleźć.

00:12:42: Jakąś też tak, na pewno znajdziecie,

00:12:44: jak będziecie to czytać, nowe rzeczy.

00:12:46: Chociaż jest to też przebieżka

00:12:48: przez historię i jest jakby dużo klasyków,

00:12:51: ale jest też dużo nowych rzeczy.

00:12:53: Jest dużo wyciągania takich herstorii mniej znanych.

00:12:56: No ale pokazuje jakby ta książka,

00:12:59: że te wątki feministyczne,

00:13:01: one się składają z walki o prawa kobiet,

00:13:05: te wyborcze, własności, edukacji,

00:13:08: o których mówiłyśmy te, powiedzmy, podstawowe,

00:13:10: ale że to też jest myślenie pacyfistyczne,

00:13:13: antyfaszystowskie,

00:13:15: myślenie socjalne,

00:13:17: myślenie o prawach pracowniczych,

00:13:20: myślenie o prawach reprodukcyjnych,

00:13:23: o autonomii cielesnej

00:13:25: i autonomii seksualnej też.

00:13:28: I że te różne są problemy

00:13:30: i różne jest ich waga na różnym etapie po prostu, nie?

00:13:33: Tak.

00:13:34: I to, co tutaj bardzo często podkreśla autorka,

00:13:37: to, że patrząc na feminizm

00:13:39: w takiej perspektywie globalnej,

00:13:42: widzimy, że feminizm był też odpowiedzią

00:13:45: na różne momenty historyczne,

00:13:47: które się działy w danym miejscu na świecie.

00:13:50: Więc na przykład to,

00:13:51: że w danym regionie dochodziło

00:13:53: do na przykład jakiegoś takiego buntu robotniczego,

00:13:57: czy na przykład górników,

00:13:59: to mobilizowało kobiety czasami jako żony

00:14:01: do tego, żeby jakby

00:14:03: wzbić się na tym autonomię,

00:14:05: bo to, że mężczyźni po prostu

00:14:07: byli jakby spychani do innej roli,

00:14:09: czy musieli poświęcić się takiej, powiedzmy,

00:14:11: walce, czy na przykład dosłownie na wojnie,

00:14:14: to im dawało taką furtkę do tego,

00:14:16: żeby pomyśleć o swojej autonomii

00:14:18: i żeby po prostu wejść w tą nową rolę.

00:14:20: I jakby to też było w tym

00:14:22: feminizmie amerykańskim, przecież,

00:14:24: czy europejskim, że no, ta wojna

00:14:26: też wymogła właśnie na kobietach te nowe role,

00:14:28: dlatego one po prostu już potem nie chciały

00:14:30: oddać tego, czego zakosztowały

00:14:32: tej wolności, wyboru

00:14:34: i w ogóle samostanowienia o sobie, nie?

00:14:36: Więc to też jakby

00:14:38: było gdzieś tam w różnych

00:14:40: momentach bardzo

00:14:42: mocno widoczne.

00:14:44: No i też bardzo też

00:14:46: wydaje mi się bardzo,

00:14:48: bardzo już mnogowym więcej

00:14:50: bardzo powiedzieć,

00:14:51: ale naprawdę bardzo, bardzo.

00:14:54: Niesamowitej w tej książce jest

00:14:56: opowiedzenie o feminizmie

00:14:58: i o tym, co w nim nie gra

00:15:00: i o tych takich napięciach, bo

00:15:02: oczywiście można by tutaj zrobić taką laurkę

00:15:04: i opowiedzieć tylko o tych

00:15:06: wspaniałych momentach,

00:15:08: wzniosłych

00:15:10: i takich, które były

00:15:12: werszające, które były zabawne,

00:15:14: ale albo

00:15:16: na przykład takie tragiczne,

00:15:18: ale w takim sposób budzący trwok,

00:15:20: że ktoś na przykład poświęcił się

00:15:22: w taki sposób, że np. stracił

00:15:24: życie, obowiązując o prawo wyborcze, a

00:15:26: tutaj ta historia

00:15:28: feminizmu jako idei też pokazana jest

00:15:30: jako

00:15:32: opowieść o tym, że to nie zawsze

00:15:34: jest historia

00:15:36: sprawiedliwa,

00:15:38: ale też opowiedziana przez te osoby,

00:15:40: które mogłyby o tym w swoim doświadczeniu

00:15:42: opowiedzieć, albo też

00:15:44: pokazująca, że

00:15:46: właśnie ten feminizm

00:15:48: europejsko-amerykańsko-północny

00:15:50: też próbował opowiedzieć

00:15:52: i wmówić, w jaki sposób

00:15:54: feministkami powinny być kobiety

00:15:56: z tak zwanego III świata.

00:15:58: I np. też bardzo ciekawy był

00:16:00: ten taki podrozdział o kompleksie

00:16:02: tureckim.

00:16:04: I o tym, że

00:16:06: kobiety nie reagowały dobrze na to,

00:16:08: że np. białe feministki

00:16:10: mówiły muzułmankom, w jaki sposób

00:16:12: mają się zachować, dlaczego powinny

00:16:14: zrzucić czadory czy chusty.

00:16:16: To też bardzo mocno było widoczne

00:16:18: w kontekście irańskim i różnych innych

00:16:20: państw bliskowschodnich.

00:16:22: Czy też w jaki sposób została

00:16:24: opowiedziana kwestia obrzezania

00:16:26: w Afryce, jako

00:16:28: po prostu takiej misji

00:16:30: dla dzikich krajów, żeby po prostu

00:16:32: powiedzieć im, co oni mają dobrze zrobić.

00:16:34: I to był w ogóle taki stygmatyzujący

00:16:36: już wydaje mi się

00:16:38: na bardzo długi czas obraz

00:16:40: Afryki jako takiego

00:16:42: państwa, które no było

00:16:44: skolonizowane i któremu cały czas

00:16:46: nieść te misje.

00:16:48: I ten mechanizm wiktymizacji

00:16:50: kobiet przez kobiety

00:16:52: bardzo silnie też wpłynął na taki baklarz

00:16:54: związany z tym, że

00:16:56: niektóre kobiety nie chciały utożsanać się

00:16:58: z ruchem feministycznym i nie chciały

00:17:00: nazywać się feministkami, bo zauważyły,

00:17:02: że ktoś tu próbuje opowiedzieć

00:17:04: ich historię czy herstorie zanie.

00:17:06: I też nie zwracając uwagi

00:17:08: na te wątki lokalne.

00:17:10: Dokładnie, chyba tu jest taki najgorszy

00:17:12: zarzut, że

00:17:14: są te białe zbawicielki

00:17:16: oświecone

00:17:18: tutaj właśnie z misją ratowania

00:17:20: i chcą to robić po swojemu

00:17:22: po kolonizatorsku tak trochę.

00:17:24: Wątek kolonizatorski jest ogromnym

00:17:26: wątkiem w tej książce pokazując, że

00:17:28: zamiast po prostu

00:17:30: tylko skończę, myślę, że zamiast

00:17:32: właśnie tak jak mówisz zwrócić uwagę na te wątki

00:17:34: lokalne i porogadać z kobietami, które

00:17:36: realnie doświadczyły ich

00:17:38: jego problemu. I przecież to nie jest tak, że

00:17:40: nikt się tam z nich

00:17:42: nie przed ci wstawiał tym problemom, nie?

00:17:44: A przechodzą właśnie one

00:17:46: z gotowym rozwiązaniem w ogóle z

00:17:48: innego regionu, z innego porządku

00:17:50: myślenia i chcą to już

00:17:52: tam naprawić od razu, nie?

00:17:54: I will fix you. Zamiast właśnie

00:17:56: nie wiem, wejść we współpracę

00:17:58: wzmocnić, oddać głos, oddać

00:18:00: przestrzeń, dać, nie wiem, możliwości

00:18:02: dać środki, nie? Pomagać tak jak

00:18:04: mam nadzieję, że bardziej się teraz

00:18:06: może pomagać. Nie wiem dzisiaj ze zwiększoną

00:18:08: świadomością trochę. No, wydaje mi się,

00:18:10: że teraz przede wszystkim mamy taką naukę

00:18:12: związana z tym, że przede wszystkim

00:18:14: pytamy, czego wy potrzebujecie

00:18:16: i jaka jest, jaka jest wasza

00:18:18: sytuacja, jakie są wasze potrzeby

00:18:20: i ta lekcja została

00:18:22: odrobiona właśnie przez ten feministny

00:18:24: trzeciofalowy. Ale wcześniej

00:18:26: wydaje mi się, że ta retoryka

00:18:28: kolonialna bardzo mocno też

00:18:30: funkcjonowała w głowach

00:18:32: kobiet z tego porządku

00:18:34: europejsko-amerykańskiego

00:18:36: i najgłówno się trochę dziwić, no bo

00:18:38: to jest jakby, no też taki

00:18:40: porządek, w którym funkcjonujesz, że jesteś

00:18:42: z tego lepszego świata

00:18:44: z tego oświeconego porządku.

00:18:46: Robimy cały czas palcami

00:18:48: tu, co dwie spłyty. Robimy,

00:18:50: robimy. No i po prostu

00:18:52: wydaje mi się, że one nawet nie sądziły, że

00:18:54: one robią coś złego, że one przecież chciały dobrze.

00:18:56: No, wynikało to może z dobrych

00:18:58: jakiś tam. Tak, no myślę, że nie wszystkie,

00:19:00: bo niektóre mogły też, co pokazuje

00:19:02: ta książka, że niektóre feministki, na przykład

00:19:04: były rasistkami

00:19:06: w XVIII-XIX wiek, to nie było takie

00:19:08: oczywiste,

00:19:10: że te kwestie się

00:19:12: wykluczały, ale nawet

00:19:14: lata przecież 60-70

00:19:16: no to transpubliczne komentarze

00:19:18: na kongresach kobiet, takich

00:19:20: światowych i też kłótnie

00:19:22: między lesbikami, a hetero

00:19:24: seksualnymi, białymi

00:19:26: zbawicielkami, no też były jakby

00:19:28: bardzo dużą osią

00:19:30: konfliktu na tych kongresach i one są tutaj

00:19:32: przytoczone w takich anegdotycznych

00:19:34: sporach, nie będziemy tutaj spojlować, chociaż

00:19:36: wiemy, że uwielbiacie nasze spojlery,

00:19:38: ale to są naprawdę niesamowite

00:19:40: historie pokazujące, że

00:19:42: też co wydaje mi się jest bardzo ważne, że

00:19:44: przez te spory

00:19:46: też możliwy był

00:19:48: jakby dalszy rozwój tej idei

00:19:50: że bez tego

00:19:52: spierania się jakby nic nie idzie do przodu

00:19:54: i bez pokazywania

00:19:56: jakby gdzie to pęknięcie jest

00:19:58: i że jeżeli będziemy je pogłębiać, to

00:20:00: nie dojdziemy do tego wspólnego porozumienia

00:20:02: i to też nie jest tak, że

00:20:04: wszystkie lekcje zostały odrobione

00:20:06: nie, nie, nie, i to

00:20:08: właśnie nie jest też tak, że raz wywalczone prawa

00:20:10: są dana na zawsze, nie?

00:20:12: też jest lekcja jakaś tam płynąca z tej książki

00:20:14: ale to o czym mówiłaś właśnie

00:20:16: wcześniej o tych pęknięciach i konfliktach

00:20:18: to też jest gdzieś tam w zakończeniu

00:20:20: pisze o tym Lucy Dellab, że

00:20:22: ta książka jakby też jednym z jej

00:20:24: celów jest to, że

00:20:26: wiedza o tym, że ten fominizm nigdy

00:20:28: nie był jednorodny

00:20:30: że on się składał z różnych właśnie perspektyw

00:20:32: może nam pomóc dzisiejsze te inby

00:20:34: na fominizm buku

00:20:36: gdzieś tam załagodzić, nie?

00:20:38: że naprawdę

00:20:40: jakby jeżeli

00:20:42: się wcześniej udało dogadać, nie?

00:20:44: czy gdzieś tam

00:20:46: właśnie

00:20:48: wynieść z tego jakąś

00:20:50: jakąś, jakąś, jakąś lekcja na to, żeby

00:20:52: tak jak mówisz, żebyś rozwijała

00:20:54: ta myśl, no to spoko, a jeśli to

00:20:56: ma służyć z temu, żeby się okopać w swojej

00:20:58: jakby pozycji i już

00:21:00: za spomnię gadać, no to gorzej, nie?

00:21:02: No ale tak, czy sam się nie da

00:21:04: No bo, no czy sam się nie da, ale to

00:21:06: tylko pokazuje, że

00:21:08: no ten kontekst

00:21:10: geopolityczny ma ogromne znaczenie, bo

00:21:12: jak sobie pomyślisz o takiej

00:21:14: największym, jednym z takich największych

00:21:17: który jest takim katalizatorem do konfliktu czy za dużej dyskusji,

00:21:22: to jest temat pracy seksualnej pornografii.

00:21:25: Dzisiaj, no?

00:21:26: Na przykład dzisiaj, no ale to...

00:21:28: Wcześniej też.

00:21:28: Wcześniej też.

00:21:29: I to jest jakby wciąż temat, który, no, mieliśmy, który sobie opowiadamy z różnych stan,

00:21:34: ale no ta książka na przykład pokazuje tę sprawę,

00:21:38: mówiąc na przykład o tym, w jaki sposób były traktowane koreanki,

00:21:42: jaki duży był problem z tym, że one po prostu były zniewolone przez mężczyzn, przez seks turystykę.

00:21:48: No, to jest jak powiedziałem.

00:21:49: I po prostu...

00:21:50: No też jest historia trochę kolonialna, nie?

00:21:52: No to jest właśnie historia kolonialna, ale to nie było wcale tak dawno temu.

00:21:56: No i jakby chodzi o to tylko, że no my niktśmy, że nie byliśmy w tym samym czasie dyskusji,

00:22:02: więc mówienie tam, jakby oczywiście rozmawianie tam o pracy w kontekście, pracy seksualnej

00:22:07: i jakby normalizowanie tego pod kątem też legislacji, dbanie o ten interes kobiet,

00:22:14: to oczywiście, ale tam po prostu w tamtym momencie w Korei,

00:22:18: no to była kwestia po prostu handlu ludźmi, to nie była kwestia...

00:22:21: Z innego miejsca się ta dyskusja w ogóle zaczęła, nie?

00:22:23: Tak, tak, w ogóle było jakby zupełnie no inny kontekst, nie?

00:22:27: To nie jest tak, że nagle możemy powiedzieć tym kobietom,

00:22:30: żeby usiadły i zastanowiły się jakby jak chcą, czy one w ogóle chcą wykonywać tę pracę,

00:22:35: no bo one po prostu nie chciały jej wykonywać, tak?

00:22:37: Mhm, no dokładnie.

00:22:39: Więc no to jest jakby jedna taka kwestia, która pokazuje, że no nie zawsze jest wszędzie ten sam moment na te dyskusje, nie?

00:22:49: Tak, tak, tak.

00:22:49: No ciekawe jest też miejsce jakby region, w którym my jesteśmy, my Polki, nie?

00:22:54: Mhm.

00:22:55: Że ta Europa, no niektórzy chcą mówić centralna, no ale jednak bardziej wschodnia,

00:23:00: że no my mamy taką historię po prostu polityczno-gospodarczą,

00:23:05: tak jest po prostu w Polsce, że mamy tą schedę po Sowietach, po tak, mamy po komunizmie jakby

00:23:13: odziedziczone pamiątki w myśleniu w ogóle o różnych wartościach też, nie?

00:23:19: I inaczej może konutujemy pewne hasła, nie?

00:23:23: Mhm.

00:23:24: Że też no chociażby historia praw reprodukcyjnych w Polsce też jest inna, nie?

00:23:28: Także to było coś przyniesione właśnie z ustrojem, który był znienawidzony, ale no w tym miejscu przyniósł kobietom prawa,

00:23:39: które potem zostały im zabrane w imię innych wartości, które też były ważne i są nadal, no ale no jest to ciekawy splot, nie?

00:23:49: Też historyczny i właśnie taki myśleniu o wartościach właśnie myślę sobie, że to słowo też solidarność, no,

00:23:56: że inaczej konutuje w Polsce, nie?

00:23:58: Tak, to na pewno.

00:23:59: Że solidarność naszą bronią się wielu może jakby też z kobietą, z starszego pokolenia też się może inaczej kojarzyć, nie?

00:24:06: To są jakieś też takie ciekawostki, w którym można wejść, żeby lepiej po prostu zrozumieć jakiś taki moment, w którym też jesteśmy teraz, nie?

00:24:15: Tak.

00:24:15: Dobrze.

00:24:17: To myślę, że warto jeszcze powiedzieć o tej książce, w jaki sposób jest utkana ta opowieść ludzi dalej.

00:24:22: Super, właśnie miał opowiz.

00:24:24: Bo to nie są takie po prostu rozdziały, to są po prostu takie motywy, którymi utkana jest ta opowieść o historii globalnej feminizmów i zaczynamy od marzeń.

00:24:36: Potem idziemy przez ideę, potem opowieść o feminizmie przez pryzmat przestrzeni, potem przedmiotów, co w ogóle było superciekawie, potem styli, uczuć, działania, dźwięków, no i na zakończenia mam takie podsumowania tego wszystkiego.

00:24:52: I jak Ty się zapatysz na ten podział, Ty się to czytała?

00:24:54: No bardzo fajnie to czytało, bo to właśnie nie było takie linearne, tylko...

00:24:59: Czyli nie właśnie od różidności, od mesopotami do dzisiaj, poprzez wiadomo wszystkie epokie renesos oświecenie i tak dalej.

00:25:10: Tylko właśnie dzięki temu sprytnało podziałowi na jakieś takie bloki tematyczne, powiedziałabym, udało się uniknąć tej takiej chronologicznej linearności tej opowieści.

00:25:21: I udało się stworzyć taką mozaikę, bo to jest taka kolejna metafora, której Lucy Dellap tutaj używa, że ona się starała pokazać, że z tych małych kawałeczków różnych powstaje jednak jakiś większy obraz.

00:25:35: Więc to było super.

00:25:37: No przyznam, że mój ulubiony rozdział to jest... no dwa mam ulubione rozdziały i to są te dwa ostatnie o działaniach i o dźwiękach.

00:25:46: Że też nie wiem, że to jest tak, że już się trochę rozkręciłam czytając tę książkę, bo przyznam, że początek, że musiałam jakby się w ten rytm tego pisania Lucy Dellap, musiałam się trochę wgryźć, że widać, że to jest akademiczka, nie?

00:26:01: Jak się to czyta, że trzeba troszeczkę się skupić przy tej lekturze, ale właśnie to myślenie metaforami gdzieś tam pomaga, to jakoś tak to zebrać.

00:26:11: Tak, no ja po prostu na początku miałam takie postrzeżenie, że czułam się przytłoczona ilością dat, faktów, nazwisk i w ogóle tego, jak szybko jesteśmy z jednego miejsca na populi do drugiego przenoszeni.

00:26:28: Co z jednej strony było zaletą.

00:26:30: Patrząc tego na to pod kątem właśnie tej mozaiki.

00:26:34: Ale na początku miałam taką oczywiście misję bardzo ambitną, że to wszystko powinnam zapamiętać, więc myślałam, jakby chill out i tak tego nie zapamiętasz.

00:26:43: Ale możesz zawsze wrócić.

00:26:45: Zawsze mogę wrócić i dlatego warto mieć książki takie jak te, bo myślę, że warto wracać do tych historii.

00:26:52: To nie trzeba całościowo, tylko nawet fragmentarycznie, bo to jest szaleń inspirujące.

00:26:57: Tym bardziej, że każdy rozdział, czasami te wątki się przeplatają, ale każdy też według mnie można bez problemu przeczytać totalnie osobno.

00:27:06: Tak, tak, też tak myślałam.

00:27:07: Więc potem już pożyciłam tę misję, że muszę koniecznie wiedzieć i zawsze totalnie być przygotowana jak Lucy DeLay zarzuci jakimś motywem i wróci do czegoś, więc ja powiedziałam, kągu ja chcę coś udowodnić, że jakby nie chcę sobie psuć przyjemności czytania, więc może po prostu sobie trochę odpuszczę.

00:27:24: Dla mnie było super to, że ta historia feministmu była też opowiadana przez przedmioty, bo wiadomo, że albo może nie wiadomo, ale o przedmiotach mówi się w kontekście twojej go ulubionego tematu, czyli kapitalizmu.

00:27:38: I tego, że jak już są jakieś przedmioty związane z ideą feministyczną i nawet jeżeli one mają jakieś takie symboliczne znaczenie, to zaraz się pojawi ktoś, kto sobie pomyśli, zrobi na tym biznes.

00:27:52: I tak jak jeden z przedmiotów to była wydawana przez produkowana nawet przez kobiety herbata El Grey, to tak niedługo potem zjawił się mądry pan, który produkował nielegalnie pod hasłem kobiet, sufrażystek, krakersy do tej herbaty, za co one zostały to zboikotowane, ale jakby to już są te zaczątki tego kapitalistycznego podejścia.

00:28:14: No i dla mnie to było takie niesamowicie wzurszające, że jakby ta historia ma też taki wymiar materialny, że te przedmioty były też po coś, czasami na przykład te spinki do marynarek były też takim narzędziem, który pozwalało w razie czego kobietom się bronić, kiedy one na przykład wsiadały do publicznego transportu.

00:28:36: A bardzo dużo jest tutaj o przemocy wobec kobiet, która też jest tematem, który łączy doświadczenie kobiet, niezależnie niestety od szerokości geograficznej i epoki.

00:28:49: Czasami te konteksty, w których jest poruszany ten wątek, oczywiście się zmieniają inne naciski, są tutaj ważne, bo niektóre przestrzenie są mniej lub bardziej bezpieczne.

00:29:00: Ale to w ogóle, że to, że kobiety zaczęły korzystać z tej komunikacji miejskiej, że musiały być przygotowane na ewentualne atak, jest tylko pokazuje słuszność takich akcji jak odzyskać noc, o której jest kilka razy w tej książce, o której my też opowiadałyśmy w dedykowanym odcinku, do którego można sobie wrócić.

00:29:21: I bardzo mi się też podobało to, że moda tutaj nie została potraktowana z takim noże, to są po prostu kągłupie ciuchy.

00:29:29: No i tutaj...

00:29:30: No i bardzo poważnie tutaj została potraktowana z tyle.

00:29:33: Tak, że te z tyle i ta moda zostały opowiedziane jako taki wyraz też nie tylko możliwości ekspresji własnego, własnej osobowości, czy własnego temperamentu, ale też takiego przełamywania pewnych bardzo ważnych schematów.

00:29:51: I trudno może sobie już teraz wyobrazić, że to, że kiedyś noszenie spodnie było takim radykalnym aktem i zrezygnowanie z gorsetów, ale naprawdę było.

00:30:02: Mhm, naprawdę.

00:30:03: Więc są takie rzeczy, które w tej książce były zaskakujące i które mnie rozczulały, ale też bardzo...

00:30:12: Ja w każdym właściwie rozdziale odnajdywałam coś takiego, co bardzo mnie chwitało ze serce i ja czułam się jeszcze bardziej dumna z tego, że jestem feminizką.

00:30:20: No raczej. Ja mam tutaj tyle pozaznaczane, że w ogóle skróluje teraz mojego kin dla tą zakładkę z notatkami, ale...

00:30:28: No nie mogę wszystkiego zaacetować.

00:30:30: Ale chyba chciałam powiedzieć, że ja z kolei...

00:30:33: No czy się...

00:30:33: Ja najbardziej się wzruszałam jednak na tych opowieściach o formach właśnie obywatelskiego nieposłuszeństwa, czy wręcz w ogóle o...

00:30:43: No po prostu o strajkach, pikietach, o trakcjach, o tym, w jak kreatywny sposób kobiety potrafią się zorganizować, żeby skutecznie zaangażować osoby do walki o wspólną sprawę.

00:30:56: Mhm.

00:30:57: I wiesz, myślałam sobie o czarnych protestach, o tym jak chodziłyśmy, kurde, po przejściu dla pieszych, blokując ruch i jakiego miałeśmy w ogóle fefra, jak się bałyśmy, jak na nastrąbili ludzie wkurzenie i ten...

00:31:10: I sobie myślałam, bo że jakby to jest taki... taka mini w ogóle dawka tego, co musiały przejść w ogóle kobiety w przyszłości, które w zupełnie inny też i bardziej odważny sposób strajkowały, protestowały i bardziej surowe kary też się spotykały.

00:31:25: No to było dla mnie wzruszające.

00:31:28: Tak, na pewno miało więcej dostracenia.

00:31:30: Tak, ale też właśnie to, że to wiesz, to nie było tylko, chociaż to było też impresyw, że no, że to nie było tylko kamienie gdzieś tam, które wybijały okna.

00:31:40: Nawet dosyć drastyczny środki jak podkładanie bomb, chociaż to jakby też się spotkało z jakąś taką reakcją, że no jednak to, co Odry Lord mówi, że jakby nie z burzysz domu pana, już posługując się jego narzędziami, czyli przemoc nie jest rozwiązaniem.

00:32:00: No czasem jakby drastyczne środki są konieczne, no ale co innego wybić szyby, a co innego jakby zaatakować inną osobę, nie?

00:32:10: Tak sobie myślę.

00:32:11: Ale wiesz co, mega mnie wzruszyły też te właśnie wątki ze wspólnym śpiewaniem i że to też był jakiś taki sposób dawania oporu i że te pieśni gdzieś tam chciałabym chyba też poekspoerować z historii tych songów, tych pieśni, takiego, takiego kobiecego też wspólnego lamentu, wydawania głosu, wiesz, że to jakoś...

00:32:32: Lament był super ciekawy rozdział, to mnie jakoś tak ciągnie w tą stronę, żeby to może jeszcze jakoś się tym zainteresować i coś jeszcze wyciągnąć z czeruści herstory.

00:32:43: Tak, no w ogóle myślę, że jakaś taka hasłowość i to verbalizowanie tych haseł to jest też w ogóle bardzo ciekawe, ale to też to w jaki sposób no popkultura potem przetwarza te feministyczne wątki, powiemy, że przetwarza i nawet muszę to powiedzieć, biącej doczekała się wspomniania w tej książce,

00:33:02: jak ona potwierdzenie swojej wspaniałości.

00:33:05: A właśnie jesteśmy przed wydaniem "Second Act of Renaissance", więc ja już nie mogę doczekać.

00:33:10: Kiedy ten odcinek wyjdzie to będą jeszcze tylko dwa dni, więc ja już nie mogę, naprawdę już jestem na skraju.

00:33:17: Więc trasa z 2013 roku została tutaj przez naszą bohaterkę dzisiejszą doceniona słusznie jako taki modelowy przykład wykorzystania tego takiego feministycznego,

00:33:31: anturażu do takiego wspólnego doświadczenia, ale też stworzenia hymy, no i też doświadczenia po prostu feministycznego.

00:33:39: Tak, właśnie Lucy Derop tutaj już rzeczywiście doceniła wiącej i powiedziała, że ta trasa koncertowa się wpisała gdzieś tam.

00:33:45: No w historii takiego właśnie wspólnego śpiewania gdzieś zatem o feminizmie, nie?

00:33:49: No, jakby fajna perspektywa, na biązce.

00:33:53: Myślę, że w wielu miejscach na świecie piosenka "Who around the world?"

00:33:57: Girls.

00:33:58: No jest śpiewana z całą taką mocą i wetem i z takim poczuciem, że mimo tego, że to jest uproszczony przekaz oparty na takich hasła,

00:34:11: które nie mają tej głębi stu przepisów, no to ja uważam, że akurat popkultura ma tą moc i ma to przyzwolenie, by w taki sposób też porywać te tłumy.

00:34:22: Tak.

00:34:22: No i na wielu manifach czy paradach ta piosenka wzbudza te emocje.

00:34:29: Tak, także apelujemy do piosenkarek twórzcie feministyczne hity, żebyśmy mieli i miały coś śpiewać na protestach.

00:34:38: Bo naprawdę, ileż można skandować albo nieść cytransparenty, ludzie po prostu też chcą śpiewać i tańczyć.

00:34:46: No chcą, prawda?

00:34:48: Jeżeli nie mogę tańczyć, to nie jest moja rewolucja, jak wyjdzie jedna z klasyczek, więc my się tutaj bardzo do tego przechylamy.

00:34:55: Tak.

00:34:56: No i co? Nie wiem, co się jeszcze byś chciała przywołać kochana, bo tutaj pozaznaczane jest dużo.

00:35:02: Ja wiem, że jest dużo. Ja jeszcze miałam jakąś myśl, ale oczywiście już zapomniałam.

00:35:05: Ja chciałam powiedzieć też, jak mówiłaś o...

00:35:10: Coś coś mówiłaś na początku i sobie tutaj zaznaczyłam, żeby do tego wrócić.

00:35:14: Bardzo ciekawy właśnie ten feminizm islamski, o którym miałyśmy też przyjemność rozmawiać z profesor Bobako kiedyś w kinie Muza.

00:35:21: Tak, no i z jego dąglądecko też trochę.

00:35:24: Z okazji jej filmu...

00:35:26: Coś tam Spider.

00:35:28: Holy Spider.

00:35:29: Tak, ja dlatego zwątpiłam, ponieważ ja swego czasu natorycznie myliłam to ze Spiderweb, więc...

00:35:35: Co chwilę mnie ktoś poprawiał, więc tak, musiałam sobie w mózgu poprzestawiać świetny film, bardzo polecam.

00:35:41: Tak, ale no to był taki film dla nas też, bo on też opowiada oczywiście historię przemocy wobec kobiet.

00:35:47: W państwie totalitarnym, które odbiera kobietą prawa.

00:35:51: Ale po sensie tego filmu właśnie w kinie Muza, miałyśmy okazję rozmawiać z profesor Bobako o tych feminizmach islamskich i też jest trochę różnych odsłon.

00:36:02: To ma mi bardzo duża. No to jest w ogóle też dla nas był taki pretekt, żeby ten temat zgłębić, posypać głowę popiołem.

00:36:08: Bo na początku sobie pomyślałyśmy, ale przecież my nic o tym nie wiemy i trochę spierdziliśmy, no ale...

00:36:14: Skoro zajmujemy się trochę tym tematem, to może warto cokolwiek do tego dowiedzieć się.

00:36:20: I myślę, że ta książka też dostarcza tutaj tych kontekstów, nie aż tak bardzo w niąansowany sposób, no bo to jest mega szeroki temat.

00:36:27: A tam padały na przykład nazwiska tych myśli celek, o których gadałyśmy z profesor Bobako, nie?

00:36:33: Tak, ale to właśnie to mi przypomniało też o tym, że Lucy The Lat pokazuje tutaj właśnie przy okazji tego, jak też bardzo ważnym aspektem w myśli feministycznej może być religia.

00:36:44: I to, że ona mimo tego, że mówi się, że każda religia monoteistyczna jest opresywna z patriarchalnego porządku,

00:36:55: to jednak kobiety mają swój rozum i potrafią nie tylko reinterpretować na nowo czy odczytywać teksty, które po prostu mężczyźni powiedzieli im w jaki sposób mają rozumieć,

00:37:08: oczywiście na ich nie korzyć, bo w tych odczytaniach feministycznych chociażby przywołać taki najbardziej jaskawy temat,

00:37:15: no to Ewa jest tą, która eksploruje i która po prostu jest ciekawa wiedzy i zostaje za to właściwie ukarana.

00:37:23: To Adam po prostu bezwiednie za nią idzie, jest po prostu kulomu nogi.

00:37:26: Dokładnie, ja pozostam na najpierw Pan Bóg stworzył Ewe, potem stwierdził "ubst" czy z bazy Bóg stworzył mężczyznę, a potem stwierdził "ubst" czy ona prawidł.

00:37:35: Tak, stworzył kobietę.

00:37:36: No, więc żarty na bok, ale no w różnych kręgach na świecie, no ta religia przez kobiety i dla nich była też takim bardzo ważnym aspektem ich życia,

00:37:48: którą one realizowały na swój sposób i dla nich ona nie chciało się go pozbywać, bo one zupełnie inaczej rozumiały tą swoją religijność i duchowość niż w interpretacji tych zachodynich białych feministek.

00:38:01: I tak samo też było przecież z czarnymi kobietami, dla których ta religijność i też bycie w tym kościele baptismistów na przykład było taką przestrzenią do samodzielności,

00:38:13: dobycia na takich liderzkich też pozycjach, do tego żeby ich głos został usłyszany, nie tylko w formie właśnie takiego śpiewania, ale też po prostu głoszenia kazań, też jednoczenia wspólnoty.

00:38:25: Tak, dokładnie.

00:38:26: Więc to są też takie aspekty, na które Dela tutaj zwraca uwagę, że nie można tylko na to patrzeć pod kątem takiego prostego równania, że to jest opresja,

00:38:35: bo zostało to słożone przez mężczyzn i jest to w ramach kultury patriarchalnej, ale no kobiety wystarczy je zapytać, one same potrafią to przetwarzać, same wiedzą, w jaki sposób czują te rzeczy i one chciałyby same pojęcie,

00:38:52: czy chcą z tego zrezygnować, czy nie, i na pewno taka paternalistyczna postawa mówiąca, że "muście to wyrzucić i tak powinnyście myśleć", to nikomu się nie przysłużyła.

00:39:03: Dokładnie, dokładnie.

00:39:03: No po prostu tak jak mówisz, można też ze wspólnoty religijnej czarpać właśnie siłę, wynikającą właśnie ze wspólnoty, ze współdziałania, zwięzi.

00:39:11: No ze wspólnego działania myślę przede wszystkim.

00:39:15: I ta książka jeszcze może powiem tak na koniec, bo już zmierzamy w stronę końca, że właśnie zawierany jest taką podróż po właśnie poglobie.

00:39:24: Tak.

00:39:25: I że będzie tutaj będą herstorie z różnych, ja się na przykład bardzo mało interesuję Azją, a tutaj było sporo Azji, nie?

00:39:35: Tak.

00:39:36: Tak były i Chin, i Korea, Japonia, i jakby...

00:39:39: Indie.

00:39:40: Bardzo dużo.

00:39:41: No więc naprawdę dużo, dużo ciekawych, jakby takich wątków też, no dla nas mało znanych, nie?

00:39:48: To na pewno.

00:39:49: Ale jest też Ameryka Łacińska, jest w całości różne kraje afrykańskie, także no...

00:39:56: No i z Europy różne wątki też są, przecież ten protest kobiet słynny z Islandii, gdzie...

00:40:03: Nie można go było nie odnotować.

00:40:04: No raczej, gdzie kobiety przestały pracować na jeden dzień i prawie, że kraj po prostu runął.

00:40:10: Tak.

00:40:10: Ale oni przynajmniej odebrali lekcję.

00:40:13: Nie można tego powiedzieć o niektórych, o innych.

00:40:16: Ale no Islanda po prostu od razu się nauczyła, tak?

00:40:19: No w 1975, ale się nauczyła, tak?

00:40:24: Lepiej i późno niż wcale.

00:40:25: No bo rok później już zostały wprowadzone zmiany w prawodastwie i czyli zostały osiągnięty cel tego protestu.

00:40:34: No myślę, że fajnie też czerpać dla nas z tej książki taką inspirację właśnie z różnych momentów historycznych i z różnych miejsc geograficznych.

00:40:43: Tak.

00:40:44: I ja na koniec już wiem, co chciałam powiedzieć.

00:40:46: Ja uważam, że ta książka będzie może niełatwą lekturą, ale nie zawsze łatwą, bo czasami po prostu jest bardzo gęsta.

00:40:53: Mhm.

00:40:54: Ale na pewno jest to argument dla wszystkich tych osób, które mają dosyć słuchania, zwłaszcza od innych kobiet.

00:41:01: Mhm.

00:41:02: Albo osób identyfikujących się jako kobiety, że oje nie chcą się nazywać one feministkami.

00:41:08: Mhm.

00:41:08: W ogóle co ten feminist dla mnie zrobił?

00:41:10: No właśnie bardzo dużo dla ciebie zrobił.

00:41:12: Mhm.

00:41:13: I znajomość historii, herstory feministycznej jest po prostu dla nas obowiązkowa.

00:41:19: Hahaha.

00:41:20: Ale też dlatego, żeby też szerzej spojrzeć na kontekst tego, co to znaczy być kobietą?

00:41:26: Co to znaczy być osobą identyfikującą się jako kobieta?

00:41:29: I jakby skąd biorą się nasze liczne przywileje?

00:41:32: Albo jakby gdzie są jeszcze te pęknięcia, które powinny być za nas motorem do zmiany?

00:41:39: Żeby też pokazać nam, że ta zmiana jest możliwa i ona się dzieje.

00:41:44: Tak.

00:41:44: I myślę, że to może być też po prostu inspiracja, ale też taka wdzięczność, że...

00:41:49: Bo ta książka obejmuje mniej więcej 250 lat.

00:41:51: Mhm.

00:41:52: Że przez te 250 lat zdarzyło się wiele rzeczy i wiele wspaniałych i dzielnych kobiet, czasami poświęciło życie.

00:41:59: Mhm.

00:41:59: Dlatego, żebyśmy dzisiaj mogły tu siedzieć i rozmawiać o femienizmie i zachęcać was o tego, żebyście o znamie obalali patriarchę.

00:42:06: Hey woman!

00:42:07: Kapitalizm, Kasia.

00:42:09: No raczej.

00:42:11: No dobrze, to chyba tyle.

00:42:13: Tak.

00:42:13: Pa, pa!

00:42:15: [MUZYKA]

00:42:17: Nikt nas nie pytał, ale i tak się wypowiemy.

00:42:19: Feministyczny podcast o kulturze, społeczeństwie i wszystkim, co nas zainteresuje.

00:42:24: Zapraszają, Kasia Róbek.

00:42:26: I Agnieszka Szczepanek.

00:42:28: Kastujesz podcastu jest Estrada Poznańska. Wszystkie odcinki znajdziesz na estradapoznań.pl