Zdrowie kobiet

00:00:00: [muzyka]

00:00:04: Nikt nas nie pytał, ale i tak się wypowiemy.

00:00:06: Feministyczny podcast o kulturze, społeczeństwie i wszystkim, co nas zainteresuje.

00:00:11: Zapraszają, Kasia Hróbek.

00:00:13: I Agnieszka Szczepanek.

00:00:14: [muzyka]

00:00:25: Dzień dobry, dzień dobry, drogie słuchaczki, drodzy słuchacze, drogie osoby słuchające.

00:00:29: Dzisiaj nagrywam sama, a w zasadzie nie sama tylko bez Agnieszki, ale nagrywam ze wspaniałą gościnią,

00:00:36: którą jest dr. Martyna Kozłowska-Wytyk.

00:00:39: Cześć, Martyna.

00:00:40: Cześć, cześć.

00:00:41: I dzisiaj spełnia się moje marzenie, czyli nagrywamy odcinek o zdrowiu kobiet.

00:00:48: Nagrywamy odcinek o zdrowiu ginekologicznym, o tym, jak działa kobiece ciało.

00:00:54: I zadajemy różne pytania o to, co mamy jako kobiety i na co powinniśmy uważać,

00:01:02: jak powinniśmy się serwisować, jako siebie dbać.

00:01:06: Dlaczego to jest ważne?

00:01:07: Wydaje mi się, że nie ma dziewczyny, która i kobiety, która nie spotkałaby się kiedykolwiek z tekstem.

00:01:18: Taka pani uroda, już pani ma, albo z takim trochę nie lekcyważącym, ale zbywającym podejściem,

00:01:30: że to normalne, że boli itd.

00:01:34: Wydaje mi się, że to jest bzdura, że leży gdzieś inżej.

00:01:42: Ja mam takie mocne przeświadczenie, że jest tak, że kobiecego ciała nie bada się tak dokładnie jak męskiego,

00:01:51: że żyjemy w świecie, w którym ciało męskie jest domyślnym ciałem, a ciało kobiety znacznie się różni.

00:02:00: Chciałabym się również różnić.

00:02:01: Chciałabym właśnie zapytać specjalistkę, czy te przeczucie są słuszne i jakby,

00:02:07: żeby Martina nam powiedziała, gdzie dokładnie szukać odpowiedzi i jak to do końca jest.

00:02:13: Pretextem do nagrania tego odcinka jest lektura książki Macica.

00:02:19: Lija Hazard ją napisała.

00:02:22: Ta książka się ukazała niedawno w wydawnictwie czarne, ale ja sobie jeszcze też w ramach przygotowań do tego odcinka, do tej rozmowy

00:02:32: przeczytałam sobie też, w zespiecie przeczytałam w całości, ale przejeżałam bardziej.

00:02:36: Taką książkę, która się ukazała parę lat temu w wydawnictwie Marginesi.

00:02:41: I to jest książka Biblia Waginy, Dr. Jen Ganter.

00:02:45: I teraz różnica między tymi dwoma książkami jest taka, że ta Biblia Waginy jest bardziej taka faktograficzna.

00:02:52: Jest bardzo dużo takich faktów tam.

00:02:55: Opisów jest fajnie podzielone na rozdziałę, także można sobie zerknąć dokładnie do rozdziału, który nas interesuje.

00:03:01: I sobie poczytać, są fajne podsumowania, jestem napisana bardzo z więźle i tak tręściwie.

00:03:07: Natomiast ta książka, którą przeczytałam w całości, to Lija Hazard, Macice.

00:03:13: Ona jest bardziej taką opowieścią właśnie.

00:03:15: Zresztą ona nosi nawet taki podtytuł, opowieść o naszym pierwszym domu.

00:03:19: I ona się tak, ta książka się trochę lepiej czyta pod tym kątem, że ona właśnie snuje taką historię.

00:03:26: Też jest podzielone oczywiście na rozdziały, żadne z tych książek nie stara się jakby odpowiedzieć na wszystkie pytania.

00:03:32: Trudno jest odpowiedzieć na wszystkie pytania, bo każda kobieta jest inna i ma inne potrzeby, ma inne sytuacje.

00:03:39: No ale my dzisiaj postaramy się zwrócić uwagę na takie podstawy.

00:03:43: Trochę o ciele, trochę o duszy, a trochę o wzajemnym powiązaniu tych dwóch kwestii w ciele kobiety.

00:03:49: Tak, bo to jest też super ważne, że to na siebie wpływa nasze zdrowie, nasz ogólny dobrostan, spływatyczny.

00:03:58: Ogrosłe zdrowie fizyczne, psychiczne i ogólne dobre samopoczycie.

00:04:02: Tak jest wszystko ważne.

00:04:03: Wszystko ważne.

00:04:04: Co mogę jeszcze powiedzieć o Martynie, o naszej gościnie?

00:04:08: Martyna była przez jakiś czas moją lekarką.

00:04:12: Trafiłam do Martyny, bo miałam taką sytuację niepokojącą ze swoim zdrowiem.

00:04:19: Moja miesiączka po prostu zaczęła wyglądać inaczej.

00:04:22: Zaczęłam się inaczej czuć.

00:04:23: Czułam, że coś jest nie tak, ale nie mógłam tego do końca nazwać, a nie uchwycić.

00:04:28: I poszłam najpierw do takiej mojej przychodni normalnej, do której zaprzychodziłam.

00:04:35: Tam mi powiedziano, że mam coś na jajniku, ale to się powinno samo wchłonąć i że kontrola gdzieś za pół roku.

00:04:43: Ale to mi nie dawało spokoju, bo stwierdziłam, że pół roku to jest bardzo długo.

00:04:47: Zrobiłam to, co z reguły robię.

00:04:49: Weszłam na znanego lekarza, sprawdziłam, kto ma bardzo dobre oceny i przyjmuje gdzieś blisko miejsca mojego zamieszkania.

00:04:58: I tak trafiłam do Martyny.

00:05:00: Tak się nasze drogi skrzyżowały?

00:05:02: Dokładnie.

00:05:03: I trafiłam właśnie do Martyny, która uratowała mi życie.

00:05:07: Bo zdiagnozowała mnie prawidłowo.

00:05:10: I koniec końców przeprowadziła operację w szpitalu, w którym pracuję.

00:05:15: Także za to będę ci zawsze bardzo wdzięczna.

00:05:18: Bardzo dziękuję i cieszę się, że mogłam to by pomóc naprawdę.

00:05:22: Widziałam strach w oczach, jak się po raz pierwszy spotkałyśmy rzeczywiście.

00:05:26: No ale na szczęście powiedzmy, krok po kroku doszliśmy do tego, co jest przyczyną i teraz mam nadzieję, że jeszcze z jakiś czas tym bardziej happy end.

00:05:35: Tak jest.

00:05:36: No ale to jakby ta moja historia myślę, że jest taką często zdarzywającą się historią.

00:05:44: Czyli można nawet dobry lekarz może postawić nietrafną diagnozę, ale można się też często spotkać z tym, że właśnie to, co mówiłam wcześniej, że no tak Pani ma, to normalne i z takim trochę zbyciem problemu.

00:05:59: Pomyślałam sobie wtedy, że smutna jest to, że nie każdy może sobie pozwolić na to, żeby też pójść prywatnie do lekarza i uzyskać drugą opinię, dodatkową pomoc.

00:06:10: Dlatego tak ważne jest to, żebyśmy po prostu my, kobiety, dziewczyny też się uczyły o tym, jak działa nasze ciało i co powinno nas nie pokoić, a co rzeczywiście jest normalne.

00:06:22: To prawda.

00:06:23: Więc chciałam zacząć, Martina, od takiego bardzo podstawowego pytania.

00:06:28: Czy mogłabyś wymienić narządy kobiece i powiedzieć nam, jakie badania powinnyśmy w związku z ich funkcjonowaniem przeprowadzać i jak często?

00:06:39: Tak jest.

00:06:40: Więc tak, no ginekologiczne spojrzenie na kobietę to jest tak naprawdę kontrola narządów płciowych, które rozumiemy jako macice, pochwę narządy płciowe zewnętrzne, czyli z ROM, czyli to, co my widzimy z zewnątrz i wy jako pacjentki też, czyli to, co można sobie skontrolować samemu, gdzieś pooglądać w domu.

00:07:02: Natomiast oprócz tego mamy jeszcze oczywiście jajniki, jajowody, czyli wszystko to, co składa się na narządy płciowe wewnętrzne.

00:07:10: Często ginekologom przypisuje się też kontrolę piersi ze względu na to, że jest to taka mocno babska strefa, nie ukrywajmy.

00:07:18: Natomiast doświadczenia powiem, że w przeciągu naszego toku specjalizacji o tych piersiach my się nie uczymy za dużo.

00:07:26: Jest to dosyć mocna domena chirurgiczna i radiologiczna.

00:07:30: Wielu kolegów oczywiście wykonuje usg piersi.

00:07:33: Natomiast my jako ginekolodzy, powiedzmy podczas rutynowej kontroli powinniśmy te piersi zobaczyć, dotknąć, zbadać, ale przede wszystkim uczyć pacjentki, które do nas przychodzą, aby samy badały te piersi co miesiąc.

00:07:47: Ponieważ ja zawsze tłumaczę moim pacjentkom, które do mnie przychodzą, że one te piersi znają najlepiej na świecie.

00:07:53: Są w stanie wychwycić wszystkie najdrobniejsze zmiany.

00:07:56: My jako ginekolodzy oczywiście stosujemy takie badanie przesiewowe i to pewnie dlatego jest przypisywane naszej działce.

00:08:03: No bo tak jakby kojarzy się troszeczkę z tą intymnością, kojarzy się z tym, że kobieta, powiedzmy, pokazuje swoje najcenniejsze i najbardziej skryte fragmenty ciała podczas wizyty ginekologicznej.

00:08:17: Więc pewnie niejednokrotnie łatwiej jest jej pokazać również piersi niż na przykład specjalności chirurgicznej na przykład.

00:08:23: Albo lekarzowi rodzinnemu.

00:08:25: Albo lekarzowi rodzinnemu, dokładnie.

00:08:27: Natomiast tak jak mówię, no oczywiście my piersi badamy, oglądamy, niektórzy koledzy wykonują też USG.

00:08:33: Natomiast w moim mniemaniu na pewno warto sobie do kalendarza wpisać co miesięczne badanie, samo badanie piersi jest bardzo dużo fajnych.

00:08:42: Tutoriali na przykład, które pokazują, jak to robić poprawnie, na co być wyczulonym.

00:08:47: Interesuje nas symetria tych piersi, kolor skóry, czy na przykład jest obecny lub nie jakiś wyciek z brodawki, czy ten wyciek jest, no, jakiegoś dziwnego koloru, czy zapachu.

00:08:59: To są wszystko rzeczy, na które powinniśmy zwrócić uwagę.

00:09:02: I jako pacjentki mamy tę świadomość tak naprawdę największą, bo swoje ciało obserwujemy codziennie.

00:09:07: Najlepiej to samo badanie piersi uskutecznie na początku cyklu, czyli na momencie, kiedy tkanka gruczowa jest po prostu najmniej rozbudowana,

00:09:14: bo wtedy najłatwiej po prostu wykryć te wszystkie takie nieprawidłowości, czyli jakieś zmiany grudkowate, takie, powiedzmy, dziwne nierówności, na przykład pod pachą.

00:09:26: To jest wtedy dobry moment na to, żeby być wyczulonym na wszelkie zmiany.

00:09:31: No i oprócz tego oczywiście coroczne badanie USG piersi.

00:09:35: Jeżeli rzeczywiście mamy ginekologa, który się w tym wyspecjalizował, który potrafi to robić, to jak najbardziej takie badanie powinno mieć swój opis,

00:09:43: powinno mieć ocenie, znaczy ocenę w skali birac, czyli po prostu skala, która tak naprawdę klasyfikuje te znaleziska, które lekarz zdiagnozuje podczas badania.

00:09:55: Natomiast ja osobiście uważam, że jest to badanie trudne, wymagające dosyć dużo czasu i na przykład ja, moje pacjentki, proszę o wykonywanie tego badania przez radiologa.

00:10:07: Po prostu uważam, że nasza działka jest dosyć spora i mamy dosyć spore pole do popisu w naszej branży ginekologicznej i jakby USG piersi zostawiam kolegą radiologą.

00:10:18: Poza USG piersi, czyli jakby co miesiąc samokontrola, samokontrola piersi, czyli badamy się same.

00:10:25: Od którego roku życia powinniśmy to robić?

00:10:27: Tak naprawdę to chodzi o nawyk, więc im szybciej, tym lepiej w momencie, jeżeli dziewczynka zaczyna miesiączkować, to jest to myślę dobry moment,

00:10:35: żeby sobie gdzieś tam z tyłu głowy zapisać, że fajnie jest mieć kontrolę nad piersiami.

00:10:40: To nic nie kosztuje, nic nie boli, nie jest jakiś krępujące, no bo dziewczyna nastolatka robi to po prostu przy okazji, nie wiem, wieczornej toalety przed lustrem.

00:10:51: To chodzi o budowanie tak naprawdę nawyku, który gdzieś tam może być pomocny w przypadku gdyby jakieś zmiany się pojawiły.

00:10:58: Więc to a propos samokontroli.

00:11:00: No USG piersi powiedzmy raz do roku, no i radioloty również mówią o tym, że powyżej 39 roku życia fajnie do tego USG piersi dołączyć mamografia.

00:11:10: Bardzo bolesne badanie.

00:11:12: No nie przyjemne rzeczywiście, ale ani jedno, ani drugie, w sensie ani USG, ani mamografia nie są badaniami idealnymi.

00:11:19: Czyli najlepiej je po prostu wykonywać właśnie od określonego roku życia, od określonego wieku na przemiennie lub jednoczasowo.

00:11:28: Wtedy po prostu jesteśmy przebadane tak naprawdę wzdłuż i wszeż.

00:11:33: Bo tak jak mówię, no jedno badanie bardziej skupia się na powiedzmy innych zmianach, drugie na jeszcze innych,

00:11:40: a poza tym w zależności też od budowy piersi, czy te piersi są małe, czy duże, czy bardziej tłuszczowe, czy bardziej gruczoowe,

00:11:47: to też w pewien sposób dopasowujemy jakby do odpowiednią diagnostykę.

00:11:51: Tu na pewno pomocna jest wsparcie właśnie radiologa, który widząc gruczoł piersiowy i widząc naszą budowę potrafi też fajnie dopasować to badanie, więc...

00:12:00: Okej, no po prostu, okej, dobra, ono boli, no bo to mamografia polega...

00:12:05: Takie to nie ożdrenie tej piersi, z prędem można powiedzieć, ale no...

00:12:10: Jak sobie myślę, że wiesz, ponieważ żyjemy w patriarchalnym świecie, to że gdyby mężczyznie musieli takie badanie przechodzić raz w roku,

00:12:19: to na pewno by znaleźli jakąś inną metodę, no to mniej bolesną,

00:12:23: ale słyszałam też, że trochę pod to USG się rozwija też dzięki sztucznej inteligencji,

00:12:29: i że sztuczna inteligencja jakby uczy się rozpoznawać coraz lepiej właśnie te wyniki USG

00:12:38: i dzięki temu dużo szybciej wykrywa zmiany.

00:12:41: To znaczy w ogóle w dobie ja i uważam, że radiologia to jest jedna z takich specjalizacji,

00:12:47: która nie mówię o radiologii inwazyjnej powiedzmy, takiej gdzie faktycznie ważny jest czynnik ludzki,

00:12:52: ta czułość specyfika, ale uważam, że radiologia to jest jedna z tych dziedzin,

00:12:56: które mogą dość szybko być zastąpione przez sztuczną inteligencję,

00:13:01: ze względu na to, że te systemy bardzo szybko uczą się właśnie obrazów,

00:13:07: bardzo uczą się wychwytywać niuanse, które ze względu na czynnik ludzki mogą zostać pominięte na przykład,

00:13:15: no bo człowiek nie jest robotem i człowiek jest zmęczony, człowiek może gdzieś tam popełnić błąd,

00:13:20: może czegoś nie zauważyć, oko to jest subiektywny radar, tak naprawdę.

00:13:26: Natomiast komputer uczy się schematów, uczy się szablonów i jeżeli coś mu w tym szablonie nie pasuje,

00:13:31: no to nawet jeżeli będzie to, załóżmy, artefakt lub po prostu zmiana osobnicza,

00:13:38: no to zwróci na to uwagę, więc faktycznie radiologia jest taką dziedziną ciekawą,

00:13:43: która w naszych dziedzinie po prostu ogólnie szeroko pojętej medycyny może faktycznie być wspierana

00:13:51: przez sztuczną inteligencję z dużym powodzeniem.

00:13:54: Oczywiście to musi minąć troszeczkę czasu, no bo komputery też muszą się nauczyć po prostu tych wszystkich niuansów,

00:14:00: odstępstw itd., ale jest to faktycznie przyszłość.

00:14:04: Jasne i myślę, że to też jest taki pierwszy krok, że ta sztuczna inteligencja zrobi taki odsiew,

00:14:10: jakby przejście w tamte coś wyłapie, a potem wiadomo i tak specjalista będzie musiał to ocenić.

00:14:16: Ok, czyli...

00:14:17: No i później tak, to co widzimy, my, Ginekolodzy za pomocą aparatu USB,

00:14:23: no to jest macica, jajowody, jajniki, może tak, idąc od góry piersi powiedzmy,

00:14:29: a idąc od kolejnych kroków powiedzmy podczas wizyty ginekologicznej

00:14:34: i badania chociażby na fotelu ginekologicznym,

00:14:37: no to jest oglądanie z zewnątrz, tak, narządów płciowych zewnętrznych, krocza, okolicy też odbytu,

00:14:43: no bo to też gdzieś tam, to znaczy tam też mogą pojawiać różne zmiany,

00:14:47: które my Ginekolodzy jesteśmy w stanie wychwycić.

00:14:50: No i ocena powiedzmy wyglądu, ocena, ale nie pod kątem stricty estetycznym, tylko prawie chorobowym.

00:14:57: Jest dużo też dziewczyn, które gdzieś tam na przykład krępują się,

00:15:00: tym, że nie wiem, nie zdążyły się ogolić, albo panie wciąży,

00:15:03: które ze względu na duży brzuszek, no nie są w stanie tak się wydepilować,

00:15:07: jakby sobie tego życzyły.

00:15:08: Pamiętajcie dziewczyny, że dla nas to nie jest ważne.

00:15:11: To znaczy rozumiemy to, że dla was to jest ważne, ale my nie oceniamy was w kontekście ryzury.

00:15:18: To jest ładnie.

00:15:19: Tylko zwracamy uwagę na ewentualne odstępstwa od normy,

00:15:24: czyli czy skóra wygląda w porządku, czy nie ma jakiś zmian,

00:15:28: owrzodzeń, powiedzmy, czy nie jest zaczerwieniona,

00:15:31: czy nie ma jakichś strupków, pęcherzyków, czegokolwiek,

00:15:34: co by wspaniało nas do rozpoznania w jakimś stanu chorobowego.

00:15:37: To jest ten pierwszy etap,

00:15:38: kobiet, które też mają problemy natury gdzieś tam estetycznej,

00:15:42: czy powiedzmy jakiś dyskomfort,

00:15:44: to oczywiście też jest to dobry moment, żeby o tym powiedzieć,

00:15:47: no bo jeżeli jest nam zgłaszany problem,

00:15:49: to oczywiście też staramy się dość do tego, co jest jego przyczyną.

00:15:53: Następnie kolejnym etapem jest badanie wnętrza,

00:15:57: czyli pochwy, waginy,

00:15:59: czyli tu cała książka Biblii, a waginy, tak?

00:16:03: Zakładamy w ziernik, czyli taki plastikowy sprzęt,

00:16:06: który wygląda trochę jak dziupkaczki.

00:16:09: Tak, by można było go określić,

00:16:11: jeżeli nie widzimy się, tylko słyszymy,

00:16:13: więc tak to mniej więcej wygląda.

00:16:15: No i tym ziernikiem, oczywiście dopasowanym rozmiarem,

00:16:18: do powiedzmy no możliwości, możliwości anatomicznych,

00:16:22: zaglądamy do środka i tam oglądamy wnętrze pochwy,

00:16:26: czyli rodzaj wydzieliny, rodzaj, powiedzmy,

00:16:29: stan błony śluzowej, czy jest zaczerwieniona,

00:16:32: czy również ma jakieś niepokojące zmiany na sobie objawy.

00:16:36: Dochodzimy do szyjki macicy,

00:16:38: która jest takim, powiedzmy, fragmentem macicy widocznym w badaniu zewnętrznym.

00:16:43: No i to jest też moment, w którym pobieramy badanie cytologiczne,

00:16:46: które jest bardzo ważnym badaniem

00:16:48: i kolejnym, o którym chciałabym powiedzieć z perspektywy profilaktyki,

00:16:52: no bo jest to badanie absolutnie must have, must do, to do

00:16:58: i w ogóle bardzo, bardzo ważne w takim nazwiemy to kalendarzu,

00:17:02: babskim kalendarzu dubania o siebie.

00:17:05: Jest to badanie, no można, z mojego punktu widzenia,

00:17:10: dość nieprzyjemne ze względu na ten wziernik po prostu.

00:17:14: Jest zawsze gdzieś tam informuje pacjentki w momencie zakładania wziernika,

00:17:17: że będzie takie uczucie troszeczkę rozbierania,

00:17:20: takiego trochę, no takiego po prostu dyskomfortu

00:17:23: związanego po prostu z rozchylaniem tego wziernika,

00:17:26: żeby dobrze tą szyjkę uwidocznić.

00:17:28: Tam moment pobierania jest takim trochę tempym odczuciem

00:17:32: takiego właśnie jakiegoś no dziwnego głaskania, powiedzmy,

00:17:35: ale to nie jest jakieś super przyjemne, ale też nie jest jakieś mocno bolesne.

00:17:38: No i cytologia, cytologia to bardzo, bardzo, bardzo ważne badanie,

00:17:42: które powinniśmy robić tak naprawdę co rok.

00:17:45: A po 30 roku życia w momencie, jeżeli, to znaczy tak,

00:17:49: generalnie badamy się co rok, natomiast mówimy tutaj o cytologii

00:17:54: tej klasycznej, takiej na pobieranej na szkiełko.

00:17:57: Natomiast mamy bardzo fajne narzędzie, które zwiemy cytologią płynną,

00:18:01: które jest nieco bardziej dokładne, a jeżeli poszerzymy je

00:18:04: o badanie w kierunku wirusa HPV, no to w ogóle staje się takim naprawdę

00:18:08: game changerem, jeśli chodzi o diagnostykę chorób szyjki macicy

00:18:12: i profilaktykę rakaszyjki macicy. I wtedy takie badanie,

00:18:16: jeżeli oczywiście wszystko jest w porządku, czyli no nie mamy żadnych zmian

00:18:20: dysplastycznych na szyjce, jeżeli nie jesteśmy nosicielkami wirusa HPV,

00:18:24: to wtedy takie badanie możemy nawet robić co trzy lata.

00:18:27: Jak robimy tą płynną? Jak robimy płynną z HPV.

00:18:30: OK. Bo sama cytologia klasyczna na szkiełko i cytologia płynna,

00:18:34: to uważam, że warto sobie gdzieś nam zakodować, żeby to było badanie

00:18:37: jednak raz do roku. OK. Natomiast co testing, czyli cytologia płynna

00:18:41: z HPV'em, wtedy różne rekomendacje tutaj mówią, że fajne,

00:18:47: że można. Jest to możliwe, żeby wykonywać to badanie co trzy lata,

00:18:51: natomiast powiem tobie, że z doświadczenia swojego i rozmów z pacjentkami,

00:18:54: gdzieś tam ta świadomość tego badania chorog jest na tyle utwalona,

00:18:58: że nawet jeżeli tłumaczę pacjentkom, że jest taki mechanizm, jest taki złoty standard

00:19:02: i jest to rekomendowane przez towarzystwa, to mimo wszystko dziewczyny

00:19:07: mają takie poczucie, że jednak ta cytologia co rok to jest to

00:19:12: i wolą się trzymać tego, bojąc się, że coś przeoczą.

00:19:15: No i to jest super miejsce podejście.

00:19:18: Robimy przegląd samochodu co roku.

00:19:20: Trochę można to tak porównać.

00:19:22: Powinniśmy sobie też sprawdzać to zdrowie, bo czasem można tego po prostu

00:19:26: nie wyłapać, a to ratuje życie. I tak samo do dęcysty się idzie raz w roku

00:19:31: i może to nie są najprzyjemniejsze momenty, ale one trwają chwilę,

00:19:35: a mogą nas uratować.

00:19:38: To po stomatologów jest zawsze, robi taką cichą ankietę u siebie w gabinecie,

00:19:43: bo podobno ginekolodzy bardzo konkurują ze stomatologami,

00:19:46: o miano najgorszego lekarza.

00:19:49: I zawsze właśnie pytam dziewczyny, czy są team stomatolog, czy team ginekolog.

00:19:53: I większość jednak jest team stomatolog i ułom jednak borowanie od cytologii,

00:19:59: więc no naprawdę, naprawdę.

00:20:01: Ja jestem team ginekolog, wolę zdecydowanie cytologię, ale to pewnie przez zboczenie zawodów.

00:20:07: - Ale oba są ważne. Dzisiaj jesteśmy team ginekolog. - Tak jest.

00:20:11: A słuchaj, bo już wspomniałeś właśnie o tym wirusie HPV.

00:20:15: To jest wirut, który powoduje właśnie rakaszy i kima-cicy.

00:20:18: Czy mógłbyś powiedzieć coś więcej o szczepionkach, bo o ile cytologia,

00:20:22: myślę jest taką już, trochę weszła do mainstreamu takiej wiedzy,

00:20:26: że no właśnie tak jak mówisz, że już trochę się utrwaliło, że raz w roku

00:20:30: powinniśmy się na takie badanie wybrać, to jak jest ze szczepionkami?

00:20:35: Szczepionki, rewelacja. Ja jestem typowy osobnik pro szczepionkowy.

00:20:41: Zawsze zachęcam do, promuję szczepionki i uważam, że nasza rola ginekologów

00:20:47: w tym polu i w tym zakresie jest ogromna i ta edukacja jest bardzo, bardzo ważna.

00:20:53: Nie ma jak dla mnie górnej granicy wieku, jeśli chodzi o szczepienie przeciwko HPV,

00:20:58: a obecnie możliwe są szczepionki nawet dzieci od 9 roku życia, bo od tego momentu

00:21:04: szczepionki są nawet refundowane, a w programie narodowym, w programie bezpłatnych szczepień

00:21:10: no mamy grupę dzieciaków 12-13 lat i uważam, że to jest rewelacja i dodam chłopcy i dziewczynki.

00:21:18: To się proszę uważano, że dziewczynki, to znaczy może nie uważano, ale taki był,

00:21:22: takie przeświadczenie, że tylko dziewczyny, dziewczyny, absolutnie nie,

00:21:26: ale szczepimy i chłopców, i dziewczynki, ponieważ tylko w ten sposób jesteśmy w stanie

00:21:31: uzyskać tą odporność populacyjną, bo to, że szczepimy dziewczyny fajnie,

00:21:35: natomiast pamiętajmy, że wirus HPV również powoduje zmiany chorobowe u chłopców,

00:21:40: ale przede wszystkim już w takim bardzo, bardzo zaawansowanym stadium,

00:21:44: natomiast mogą oni po prostu być przekaźnikami wirusa, bo wirus przenosi się drogą płciową.

00:21:51: Tak samo zawsze myślenie, że jeżeli się rozpocznie współżycie, to już nie warto się szczepić.

00:21:58: Absolutnie nie, mamy naprawdę bardzo, bardzo, bardzo dużo genotyków wirusa.

00:22:02: Nawet jeżeli gdzieś tam wcześniej w historii, powiedzmy, złapałyśmy tego typu infekcję,

00:22:08: to warto się zaszczepić chociażby po to, żeby się ustrzedł innymi genotypami

00:22:12: i aby nie złapać innego po prostu rodzaju tego wirusa.

00:22:15: Oczywiście szczepionka nie jest szczepionką terapeutyczną, czyli w momencie,

00:22:19: jeżeli, powiedzmy, mamy jakiś specyficzny rodzaj wirusa, który jest też,

00:22:25: którym powiedzmy się szczepimy, to ten konkretny rodzaj wirusa

00:22:28: nie zostanie przez tą szczepionkę uleczony, ale nasz organizm dostaje taki booster,

00:22:34: taki bodziec immunologiczny i jest bardziej skłonny do tego, żeby radzić sobie z innymi infekcjami

00:22:38: i pobudzić po prostu odporność, no bo z jakiegoś powodu do tej infekcji doszło,

00:22:43: być może właśnie powodu jakiegoś spadku odporności.

00:22:46: - Ok, to jest mega ważne, co mówisz, bo ja też się spotkałam z takim przekonaniem,

00:22:51: że dorosły właśnie kobiet, że no ja tego na złośnienie szczepię,

00:22:55: bo to jest najbardziej skuteczne jak się ma kilkanaście lat.

00:22:59: - Nie, to znaczy powiedzmy tak, jest to o tyle skuteczne, że mamy raczej pewność,

00:23:05: że wcześniej nie miałyśmy styczności z tym wirusem,

00:23:08: więc po prostu nie jesteśmy nosicielkami tego wirusa.

00:23:11: - Ok, po prostu dlatego, więc jakby generujemy odporność na te wszystkie genotypy,

00:23:16: które są w tej szczepiące obecne i być może jakąś odporność krzyżową,

00:23:20: która pomoże nam w pewien sposób zwalczyć powiedzmy inne,

00:23:23: ale to nie chodzi o skuteczność w tym momencie, bo skuteczność jest cały czas taka sama,

00:23:27: tylko bardziej chodzi o to, że jesteśmy tak jakby czyste wchodząc w tą szczepionkę

00:23:33: przed rozpoczęciem współżycia, absolutnie rozpoczęciem współżycia,

00:23:37: nawet bycie nosicielką czy jakaś zaszła wcześniej w historii infekcja tym wirusem,

00:23:43: absolutnie nie dyskwalifikuje nas od szczepienia.

00:23:46: I tak jak mówię, no warto zachęcać do tych szczepień i kobiety i mężczyzn,

00:23:51: ponieważ co jest też ciekawe nie ma żadnych zwalidowanych badań na obecny wirusał mężczyzn.

00:23:58: W ogóle to jest ciekawe, bo o ile badanie cytologiczne i ten co-testing,

00:24:03: i badanie, które wygląda dokładnie tak samo, tylko po prostu inne metody pozwalają na wyodrębnienie

00:24:09: jeszcze właśnie struktur wirusa w tym wymazie cytologicznym

00:24:13: i to jest w zasadzie diagnostyka, która, na tym polega diagnostyka tego wirusa,

00:24:19: to u mężczyzn nie ma tak naprawdę takich badań czy profilaktyki,

00:24:24: które mogłyby tą infekcję wychwycić.

00:24:26: Dlatego tak ważne jest również namawianie ich do szczepień,

00:24:30: ponieważ w pewien sposób buduje to taką odporność populacyjną.

00:24:34: Chciałabym tobie jeszcze, bo to jest temat ogólnie rzeka,

00:24:36: o tym można by nagrać osobny podcast tak naprawdę.

00:24:39: Często też spotykam się z takim przekonaniem w gabinecie,

00:24:43: że na przykład mam stałego partnera, więc teoretycznie nie potrzebuję tego szczepienia.

00:24:49: Ja nie podważam absolutnie tutaj stałości partnera,

00:24:53: ale życie pisze naprawdę, naprawdę różne scenariusze.

00:24:57: I nie wiem, jakiś chorób po tragedię, powiedzmy różne,

00:25:03: nie ukrywajmy z jednej z drugiej strony skoki w bok,

00:25:07: bo to się przecież zdarza i może się zdarzyć.

00:25:09: Więc do posiadania stałego partnera nie jest jakby gwarantem,

00:25:13: że tego wirusa w przyszłości, w kolejnych latach nie złapiemy,

00:25:18: bo tak jak mówię, różne życie pisze scenariusze,

00:25:21: więc warto się po prostu egoistycznie zabezpieczyć na wszelkie możliwe.

00:25:25: No, po prostu jak mówisz, wspieramy też tą odporność populacyjną, to jest też ważne.

00:25:29: Ej, a teraz trochę nie wiem, czy nie robię głupiego pytania,

00:25:33: ale to jest ten sam wirus, który powoduje opryszczkę taką na ustach zimno?

00:25:37: Nie, nie, wirus opryszczki to jest HSV,

00:25:40: a wirus brodawczaka ludzkiego odpowiedzialny z Rakašek i to jest HPV.

00:25:44: Dzień dobry.

00:25:45: Brzmi bardzo podobnie, ale to nie to samo.

00:25:48: Okej, okej, no dobra.

00:25:50: Czy jeszcze coś tutaj chciała być, dodać do tej profilaktyki?

00:25:53: To jest to, co mówi, cytologia i coroczne badanie ginekologiczne,

00:25:57: po to żeby ocenić macice, jajniki i to, czego nie widać gołem o.

00:26:01: Okej, dobra.

00:26:02: I taka coroczna kontrola ginekologiczna, myślę, że jest ok.

00:26:07: Dobra, i ja bym tutaj jeszcze dorzuciła tarczycę,

00:26:11: co prawda to nie jest ginekologia,

00:26:14: ale też wielu ginekologów się specjalizuje w endokrynologii

00:26:19: i tarczyca jest też takim organem, powiedzmy,

00:26:22: nietypowo kobiecem, bo mężczyznie też mają tarczycę, prawda?

00:26:25: Tak.

00:26:26: No, ale na nas, na kobiety ta tarczyca może mocno wpływać

00:26:31: i też może powodować zaburzenia hormonalne,

00:26:34: które potem wpływają na nasze zdrowie ginekologiczne

00:26:37: i tak, że tu oprócz do ginekologa,

00:26:40: jeszcze do endokrynologa warto skoczyć.

00:26:43: Tak jest.

00:26:44: Zgadzam się z tym, tym bardziej, że tarczyca jest takim bardzo wrażliwym narządem

00:26:48: i łatwo reaguje na wszelkie zmiany i wachnięcia,

00:26:53: czy właśnie, powiedzmy, związane ze stresem,

00:26:56: czy związane z spadkiem odporności.

00:27:00: Także jest też, powiedzmy, jeżeli w rodzinie występują

00:27:03: choroby autoimmunologiczne, to też jest takim narządem,

00:27:06: który łatwo dostaje po głowie po prostu

00:27:09: i gdzieś tam też może się obiwać właśnie chorobami z autuagresji.

00:27:13: Także jak najbardziej, tym bardziej,

00:27:16: jakby mojego ginekologicznego punktu widzenia

00:27:19: faktycznie często wykonywane badanie,

00:27:21: chociażby w diagnozowaniu gdzieś tam nieregularnych miesiączek,

00:27:24: w diagnozowaniu niepodności.

00:27:27: No faktycznie, słuszna uwaga, warto, warto też gdzieś tam tą tarczycę sobie

00:27:33: raz po raz zbadać.

00:27:35: Zwłaszcza jak się też jest z tych roczników co czarnowy.

00:27:39: O, to właśnie, ja jestem z tego rocznika,

00:27:42: bo pamiętam, jak mama mi zawsze opowiada, że mnie tam poiła różnymi

00:27:46: dziwnymi rzeczami i faktycznie zawsze miała taki jakiś odruchy,

00:27:50: że mi tą tarczycę oglądała, badała i się bała, że coś tam będzie.

00:27:54: Faktycznie, rocznik 8, 5, 8, 6, to widzę też w gabinecie,

00:27:58: że dużo dziewczyn z tych takim podobnym dla mnie wieku

00:28:03: i gdzieś tam urodzone w tych latach, no mają problemy z tarczy,

00:28:07: co na szczęście to są jakieś, powiedzmy, drobne odchylenia,

00:28:10: nie jakieś poważne sprawy, ale no tarczyca, tak jak mówię,

00:28:14: wrażyli wynarząd i dostała po prostu po głowie w tym okresie

00:28:18: wybuchów czarnowych.

00:28:20: Okej, dobra, a teraz mam takie trochę pytanie naprawdę podstawowe.

00:28:25: Czy mogłabyś powiedzieć, na czym polega i jak wygląda cykl menstruacyjny?

00:28:31: Okej, cykl menstruacyjny, zgrubsza mówiąc,

00:28:36: dzielimy na takie, powiedzmy sobie, trzy fazy.

00:28:40: Faza miesiączki, nazwijmy to faza menstruacyjna,

00:28:44: bardziej naukowa, ale to jest po prostu okres,

00:28:47: kiedy mam miesiączkę, czyli okres.

00:28:49: Dokładnie.

00:28:50: No i to w zależności od, powiedzmy, kobiety średnio,

00:28:54: mówimy, że trwa od 5 do 7 dni, powiedzmy, takie krwawienie,

00:28:58: to jest moment, kiedy była naśluzowa się po prostu złuszcza

00:29:01: w postaci właśnie krwawienia miesiączkowego,

00:29:04: kiedy jesteśmy w takiej fazie bardziej podkocowej,

00:29:09: kiedy mamy ochotę się zaszyć z książką, serbatką,

00:29:12: raczej z racji samopoczucia i zjazdu hormonalnego po prostu

00:29:19: mamy ochotę gdzieś tam na taki tryb właśnie bardzo,

00:29:22: bardzo stępająowy i odpoczynek.

00:29:25: To jest początek cyklu?

00:29:26: Początek cyklu, tak, pierwsze 5 do 7 dni,

00:29:30: czyli ogólnie jeżeli pytamy o cykle, to za cykl uznajemy

00:29:35: moment od pierwszego dnia miesiączki do kolejnego dnia,

00:29:39: do kolejnego pierwszego dnia jakby następnej miesiączki,

00:29:42: czyli średnio, 28, 30, 32 dni, taki cykl trwa.

00:29:47: Tyszła faza cyklu właśnie to jest menstruacja,

00:29:50: czyli miesiączka i ten czas, kiedy się bunkrujemy pod kocem

00:29:54: i mamy ochotę, żeby nikt nam w tym nie przeszkadzał.

00:29:57: Kolejna faza 3.

00:30:00: dla folii kularna, czyli faza, w której rośnie poziom estrogenu,

00:30:06: faza, w której mamy tak chemicznie naukowo faza,

00:30:09: w której dojrzewają komórki jajowe, w której właśnie dostajemy

00:30:13: takiego wewnętrznego napędu. Jest to faza, kiedy czujemy się dobrze

00:30:17: same ze sobą i coraz lepiej, coraz lepiej do magicznego momentu

00:30:21: owulacji, ale jest to taki czas, kiedy mamy dużo pomysłów,

00:30:25: jesteśmy kreatywne. Ze względu na to właśnie, że rośnie poziom

00:30:29: estrogenu i wtedy biologicznie przygotowujemy się na czas

00:30:34: magiczny pik, zwany owulacją, czyli po prostu jest wtedy fajny

00:30:39: napęd do działania. W połowie cyklu mniej więcej około 14 dnia

00:30:43: następuje pik wydzielania hormonów FSH i LH i jest to taki sygnał,

00:30:50: kiedy dojrzała komórka jajowa, opuszcza jajnik, następuje

00:30:55: owulacja, czyli jest to tak zwany szczyt płodności.

00:30:58: - Kiedy wyglądamy super? - No wtedy jest najlepiej, wtedy po prostu

00:31:01: nasze pheromony po prostu pączkują jeden za drugim i

00:31:07: rozstaczamy wokół siebie aurę, atrakcyjności, jesteśmy po

00:31:12: prostu super power kobietami, widzimy się w lustrze po prostu

00:31:16: w najlepszej odsłoni i jest w ogóle bomba. No bo jest to naturalna,

00:31:20: jest to po prostu, no natura, natura jest genialna i ona po prostu

00:31:23: w ten sposób daje sygnał płci przeciwnej, że teraz jesteśmy

00:31:26: w medi, możemy działać, możemy działać i produkować

00:31:31: potomstwo z czysto biologicznego punktu widzenia.

00:31:34: Także i to jest mniej więcej właśnie połowa cyklu i teraz

00:31:37: ważne jest to, że u niektórych kobiet, których na przykład

00:31:40: cykle są dłuższe, ta pierwsza faza może ulec w wydłużeniu,

00:31:43: natomiast druga faza od momentu owulacji do wstąpienia miesiączki

00:31:46: jest zawsze stała i trwa zawsze 14 dni. I ta druga faza właśnie

00:31:50: od owulacji do wystąpienia kolejnej miesiączki to jest faza lutralna.

00:31:54: W tej fazie rośnie poziom progesteronu, czyli hormonu, który

00:31:58: przygotowuje nas na dom niemanom ciąże, bo gdyby doszło do

00:32:01: zapłodnienia w momencie owulacji, wtedy organizm jest przystosowany

00:32:06: do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej.

00:32:10: No i jest to poziom, jest to moment właśnie, w którym rośnie

00:32:12: poziom progesteronu, czyli hormonu odpowiedzialnego za

00:32:15: utrzymanie ewentualnej, potencjalnej ciąży. Pod koniec tej

00:32:18: fazy, na początku powiedzmy, czujemy się w miarę, ok, natomiast

00:32:22: później wkracza nasz ukochany PMS.

00:32:25: Czyli moment, w którym ogólnie nie podchodź, nie denerwuj mnie,

00:32:29: nic nie mów do mnie i po prostu nie dotykaj. Czyli moment

00:32:33: drażliwości ogólnego podirytowania takiego poczucia

00:32:38: no niestety mniejszej samooceny uczucia, powiedzmy gdzieś tam

00:32:45: opuchnięcia, drażliwości i taki moment, który faktycznie nie

00:32:49: jest jakiś bardzo mocno pożądany, no ale kończący się

00:32:53: właśnie męstruacją, czyli rozpoczęciem krwawienia. To jest po prostu

00:32:57: moment, w którym jeżeli nie dojdzie do ciąży, to następuje

00:33:00: znowu zuszczanie nadbudowanej błony śluzowej macicy i

00:33:05: wystąpienie miesiączki i znowu cykł się powtarza.

00:33:09: Ok. Tak to mniej więcej wygląda. I wiesz, co chciałam powiedzieć,

00:33:13: że właśnie opór po tej książki macice, to ta autorka tutaj

00:33:17: tak pięknie odczarowuje to, bo wydaje mi się, że mamy mocno

00:33:23: tak budowane przeświadczenie właśnie, że okres jest okropny,

00:33:29: jest najkorszy. W ogóle to może nie jest fajny, tak, no bo kto

00:33:34: lubi krwawić, Kaman. Dlatego jeszcze są skórcze tej macicy,

00:33:39: kiedy ona się właśnie oczyszcza, więc to po prostu nie jest

00:33:42: przyjemne. Natomiast właśnie autorka tutaj tak pięknie o tym

00:33:46: pisze, tak odczarowuje to, że to jest w ogóle magia, nie?

00:33:50: Że macica to jest taki sama oczyszczający się i odradzający się

00:33:55: w zasadzie co miesiąc właśnie w jakimś takim cyklu miesięcznym,

00:33:59: też cyklu księżycowym, kinarzą...

00:34:01: Mądry bym powiedziała. Mega mądry. Ciałko jest bardzo, bardzo

00:34:05: mądre. No no, przepraszam. Tam się też dzieje ta magia w ogóle w całym tym cyklu,

00:34:10: nie? Że właśnie ta komórka jajowa gdzieś tam opuszcza ten jajnik

00:34:14: wędruje sobie przez jajowody i że to się wszystko dzieje na takim

00:34:20: autopilocie, no bo umówmy się, że większość dziewczyn nie obserwuje

00:34:26: faz księżyca. Też możemy nie być zgrane z fazami księżyca,

00:34:31: ale no ja przynajmniej należy do tych osób, które nie czują

00:34:35: owulacji, nigdy nie czułam, żeby w coś się działo w moich jajnikach.

00:34:40: Zawsze też dziwiłam się dlaczego mam taki złych umor i chociaż

00:34:45: miesiączku ja od dawna co miesiąc byłam zdziwiłam, że mam okres.

00:34:51: Tak że gdzieś tam fajnie o tym pisze ta autorka, że po prostu

00:34:56: dobrze by było tak pogodzić się z tym i przyjrzeć się tam o to się dzieje

00:35:02: z naszym ciałem. Chciała się tak zaakceptować to i zaobserwować,

00:35:06: że to byłoby łańem. No ciało dużo nam podpowiada, ale w ogóle nie wiem

00:35:11: czy słyszałaś też o tym, to jest w ogóle hit, że ciało kobiety i hormony

00:35:16: i w ogóle organizm potrafi się synchronizować i na przykład jeżeli są dwie

00:35:21: bardzo blisko żyjące ze sobą psiapsiłki, to one w pewnym momencie się

00:35:25: synchronizują i dostają miesiączkę w tym samym czasie, czyli mają tym samym

00:35:28: czasie owulacje, w czasie są wszystkie fazy, także to jest w ogóle

00:35:32: jedynie, że dwa totalnie zewnętrzne organizmy w żaden sposób niespokremnione

00:35:38: nagle się tak regulują, że przez tą bliskość po prostu gdzieś tam

00:35:42: następuje synchronizacja, to jest dla mnie hit. To jest wspaniałe w ogóle,

00:35:46: no miałam tak wielokrotnie z przyjaciółkami, że mówiłam, o wiesz,

00:35:50: dzisiaj dostaną okres i się okazało, eee, ja też. No to jest jedna rzecz,

00:35:54: a druga rzecz, ja z punktu widzenia tutaj ginekologicznego nadal po prostu

00:35:59: jestem pod wrażeniem potencjału macicy, no bo ona rośnie z człowiekiem

00:36:05: w środku w ogóle, stanowi taki wewnętrzny, najbezpieczniejszy inkubator

00:36:10: dla rozwijającego się płodu i w ogóle to, w jaki sposób ona jest w stanie

00:36:15: się powiększyć i w ogóle do jakich rozmiarów i w ogóle później się

00:36:19: znowu obkurcza, no to jest po prostu jakiś w ogóle cud natury naprawdę,

00:36:23: bo no jest to naprawdę niesamowity narząd z ogromnym potencjałem

00:36:29: i w zasadzie no oczywiście główną rolą tego narządu jest stanowienie

00:36:34: ochrony dla rozwijającego się właśnie płodu, zarodka płodu,

00:36:39: dziecka i, znaczy zapomnicą skórczu wydobyciego czy urodzenie go

00:36:44: w świat zewnętrzny, no to, to, to, to jest w ogóle naprawdę coś niebywałego

00:36:49: w kwestii w ogóle samej, samego zapłodnienia, to też warto wspomnieć

00:36:54: o tym, żeby pamiętać, że na przykład ważną funkcję mają

00:36:59: również jajowody, same w sobie, bo wiadomo, rzeczą jest, że plemniki,

00:37:03: które mają witki są komórkami, które się poruszają i powiedzmy

00:37:08: uczestniczą bardzo aktywnie w procesie zapłodnienia, to, to warto też

00:37:12: wspomnieć o tym, że nasza kobieca strona też nie jest obojętna,

00:37:16: bo to nie jest tak, że sobie komórka, wiesz, czeka i mówi "fajnie,

00:37:20: może ktoś do mnie dopłynie, a może nie", tylko jednak komórka

00:37:24: jest uwalniana przez jajnik, ażeby z tego jajnika doszło do zapłodnienia,

00:37:29: który najczęściej następuje w bańce jajowodu, bardzo ważną rolę pełnią

00:37:32: wstrzębki jajowodu, które tą komórkę jajową po prostu wychwytują,

00:37:36: a następnie same rzęski w jajowodzie powodują przesuwanie tej

00:37:40: komórki jajowej w stronę właśnie miejsca zapłodnienia, a później

00:37:44: jak już dojdzie do tego zapłodnienia, to te same rzęski takim ruchem

00:37:47: perystaltycznym, takim tak zwanym robaczkowym,

00:37:50: przesuwają tą zapłodnioną komórkę jajową do światła macicy,

00:37:54: więc tu jest w ogóle, wiesz, jeden do jeden, nie? To nie jest tak sobie,

00:37:57: że plemniki biegną i komórka sobie czeka, jak na po prostu, wiesz,

00:38:01: posiedzeniu o fajnie, może ktoś się nadarze, a może nie,

00:38:05: tylko też kobiece ciało tutaj wykonuje dobrą robotę.

00:38:09: No to jest super właśnie, że o tym mówi, bo tutaj właśnie Liyah Hazard

00:38:13: też o tym pisze w tej książce macica, że to o czym mówisz, co opisasz,

00:38:17: to się tak wiąże z takim stereotypem właśnie aktywnej strony męskiej

00:38:22: i tej biernej kobiecej, tymczasem nauka właśnie pokazuje coś innego,

00:38:27: że obie te strony są aktywne. I jeszcze na dodatek właśnie w tej

00:38:32: książce macica jest opisane, że też jest aktywna rola szyjki macicy,

00:38:38: która przechowuje plemniki i uwalnia je w momencie,

00:38:43: kiedy ta komórka jajowa jest gotowa.

00:38:47: To bardziej chodzi po prostu o odpowiednie pecha i odpowiednią strukturę śluzu szyjkowego,

00:38:54: czyli rzeczywiście plemniki po ejakulacji, po wytrysku są zdeponowane

00:39:00: w pochwie, w okolicy szyjki macicy. One same mają też mechanizmy,

00:39:05: że troszeczkę neutralizują kwaśne pH pochwy, ale z zasady ten taki śluz najlepiej

00:39:12: najłatwiejszy do przeniknięcia przez te plemniki jest właśnie w okolicy połowy cyklu,

00:39:17: kiedy jest troszeczkę bardziej zasadowy i bardziej po prostu przychylny dla tych komórek

00:39:24: i ułatwia faktycznie przesuwanie się ich w kierunku komórki jajowej.

00:39:30: Jeszcze raz chciałam polecić tą książkę Macica, bo ona opowiada o tym,

00:39:36: co ten narząd potrafi, ale też jakby dementuje, czy rozbraja, czy o wiele mitów,

00:39:43: opowiada też wiele historii. Wciąż mówi się o tym, że kobiece ciało to taka tajemnica

00:39:50: niezbadana, rzeczywiście mniej się robi badań, jesteśmy trochę ofiarami tego,

00:39:56: jako kobiety, że rzadziej kobiety biorą udział w badaniach medycznych,

00:40:01: też kobiety w ciąży rzadziej uczestniczą w jakichś badaniach.

00:40:06: Nie robi się tego po prostu ze względu na obawy związane z tym rozwijającym się płodem,

00:40:13: ale jest to duża niedogodność dla kobiet w ciąży, że nie mogą brać wielu leków na przykład,

00:40:20: bo wciążuje badań. I wiadomo, że Macica jakby głównie kojarzy nam się właśnie

00:40:25: z byciem matką, sama nazwa jakby tutaj to pokazuje.

00:40:29: W tej książce jest mowa też właśnie o tym, jak to mężczyźni diagnozowali różne choroby typu hysterię.

00:40:40: Hysterektomia, czyli pozbawienie hysterii, czyli Macicy, nie?

00:40:44: Tak.

00:40:45: Czyli bez Macicy kobieta nie będzie miała głupich pomysłów i wahań na stroju,

00:40:53: a to jest akurat zdura, bo za różne poziomy nastroje i tak dalej to akurat

00:40:59: odpowiednio są bardziej jajniki i wydzielanie hormonalne jajników,

00:41:04: a sama Macica, no jeżeli jakby nie uchroni nas przed różnymi humorami,

00:41:09: także to, no ale to są faktycznie metody dawno, dawno, dawno historyczne,

00:41:13: ale rzeczywiście hysterektomia, czyli wycięcie Macicy z greckiego Macica hysteria,

00:41:19: czyli pozbawienie tutaj narządu, której jest odpowiedzialny za złe nastroje.

00:41:27: A to jest właśnie to błędne przekonanie, nie?

00:41:30: A powiedzmy, kiedy się wykonuje hysterektomia?

00:41:32: Jakie są wskazania do wycięcia Macicy?

00:41:34: O, to już jest też temat rzeka, bo tak naprawdę,

00:41:39: no muszą być jakieś powiedzmy solidne przesłanki ku temu,

00:41:43: że zachowanie tego narządu może po prostu zagrażać zdrowiu lub życiu.

00:41:49: Nie wycina się Macicy tak po prostu dla widzimy się,

00:41:53: bo nie wiem, komuś nie pasują powiedzmy miesiączki,

00:41:56: no nie jest to wskazanie do wycięcia Macicy,

00:41:58: jest dużo innych metod, którymi możemy sobie z którymi,

00:42:02: znaczy dzięki którym możemy sobie poradzić z różnymi schorzeniami,

00:42:06: natomiast no na pewno bez względnym wskazaniem do wycięcia Macicy

00:42:10: jest po prostu rak, na przykład błony śluzowej Macicy,

00:42:13: lub rak szyjki Macicy,

00:42:15: lub duże mięśniaki, które po prostu,

00:42:19: no uniemożliwiają normalne funkcjonowanie tego narządu

00:42:22: i wpływają na bardzo obwite krwawienia,

00:42:25: które mogą się wiązać,

00:42:27: no po prostu z taką przewlekłą niedokrwistością u kobiety.

00:42:33: A skąd się biorą te mięśniaki? Czy jest jakiś powód?

00:42:36: Wiesz co, może być to predyspozycja genetyczna,

00:42:39: że gdzieś tam w rodzinie, powiedzmy, jest jakaś tendencja

00:42:43: do tego typu schorzenia,

00:42:45: ale tak naprawdę jest to guz,

00:42:47: który powstaje no z tej samej tkanki mięśniowej,

00:42:50: która jest w Macicy.

00:42:51: Jest to po prostu jednostka chorobowa,

00:42:53: którą, no tak naprawdę, powiem szczerze,

00:42:58: że nie wiem.

00:43:00: - Też mi się wydaje, że właśnie nie wiadomo,

00:43:02: że trochę jedni mają, inny od sobie nie mają

00:43:06: i że po prostu trzeba też to badać, nie?

00:43:08: - Jak najbardziej, na tym,

00:43:10: znaczy właśnie badanie to takie coroczne, USG,

00:43:13: no pozwala zdiagnozować obecność tych mięśniaków

00:43:17: i monitorować rozwój tych mięśniaków.

00:43:19: Natomiast, no rzeczywiście spotkałam się

00:43:22: z takim jakby obserwacje moje,

00:43:25: faktycznie dałem do myślenia,

00:43:27: że gdzieś tam w rodzinie jest jakaś tendencja,

00:43:29: na przykład do występowania tego typu zmian

00:43:31: i często jak dopytuje, no to umamy,

00:43:34: były tego typu zmiany u siostry i tak dalej, i tak dalej.

00:43:37: Także tak bym to określiła,

00:43:40: jaką może nawet właśnie predyspozycję.

00:43:43: - Ok, czyli porozmawiać z mamą, z babcią.

00:43:45: - Zawsze warto, bo to też w kontekście,

00:43:47: na przykład występowanie menopauzy,

00:43:50: w jakim wieku umamy u babci, wystąpiła,

00:43:53: czy zdarzały się takie właśnie,

00:43:55: no, wcześniejsze wygasanie czynności jajników,

00:43:58: czy przede wszystkim, czy zdarzały się nowotwory,

00:44:00: piersi głównie, bo to jest nowotwór,

00:44:03: który jest dziedziczony rodzinnie.

00:44:06: Znaczy jest za to odpowiedzialna genetyka,

00:44:08: o może tak, także zawsze warto mieć

00:44:10: jakąś tam orientację, a propos różnych schorzeń,

00:44:12: które w rodzinie występują.

00:44:14: - Chciałabym jeszcze zapytać o endometriozę.

00:44:17: Wydaje mi się, że to jest taka choroba,

00:44:19: o której ostatnio zaczęło się bardziej mówić,

00:44:22: ale że wciąż, wciąż ona jest taka mało właśnie zbadana.

00:44:27: - To znaczy nie, to nie jest w sumie choroba,

00:44:29: która jest mało zbadana,

00:44:31: bo w obecnym stanie medycyny

00:44:34: i gdzieś tam doniesień mamy dosyć sporo wiedza na ten temat,

00:44:39: tylko bardziej chodzi o jej taki szeroki wachlarz objawów,

00:44:43: który nie do końca zawsze jest specyficzny.

00:44:46: Więc tu bardziej chodzi o to,

00:44:48: że my mamy wiedzę na temat tej choroby,

00:44:50: ale często pacjentki borykające się z tą chorobą,

00:44:54: tak trochę się tuają od lekarza do lekarza,

00:44:57: bo po prostu mają nie zawsze specyficzne objawy,

00:45:00: albo nie są do końca powiedzmy do pytane

00:45:05: o objawy, które mogłyby na tą chorobę wskazywać.

00:45:10: I wiemy jak sobie z nią radzić,

00:45:14: wiemy jakie leki wprowadzać,

00:45:17: wiemy, mamy różne schematy i rekomendacje,

00:45:21: także jest to choroba znana nam bardzo dobrze,

00:45:24: tylko problemem jest bardziej ta, taka niespecyfika objawów.

00:45:29: Czyli trudno jest ją zdiagnozować?

00:45:31: Trudno jest po prostu w pierwszej kolejności

00:45:35: przepisać wszystkie cechy endometriozie,

00:45:37: bo objawy są takie, które mogą pojawiać się

00:45:40: również w innych chorobach,

00:45:41: więc niecawsza kobieta, która ma dolegliwości typowe dla endometriozy,

00:45:45: w pierwszej kolejności np. trafia doginę kologa,

00:45:48: lub jeżeli rzeczywiście nawiązujemy tutaj do tych stwierdzeń,

00:45:51: że taka uroda i tak już musi być,

00:45:53: często są gdzieś tam,

00:45:55: bo rzeczywiście też z moich obserwacji wynika,

00:45:59: że zdarzają się takie opinie,

00:46:01: że miesiączka ma boleć,

00:46:04: że rzeczywiście plamienia, krwawienia,

00:46:06: czy bolesne współżycie to jest coś,

00:46:09: co powinno być akceptowalne

00:46:11: i one po prostu mimo tych objawów

00:46:14: zamykają się w tym pacjentki w sensie,

00:46:17: że to nie jest nic jakiegoś szczególnego

00:46:20: i po prostu ten moment do diagnozy się odwleka.

00:46:23: Czyli to nie powinno tak być, nie powinno nas sporać

00:46:26: i jeżeli jest ból, to to jest przyczyna,

00:46:29: jest jakaś przyczyna tego, ból i trzeba jej szukać.

00:46:33: Tak, miesiączki, które wyłączają z życia,

00:46:35: które powodują, że nie jesteśmy w stanie,

00:46:38: ja nie mówię tu o...

00:46:39: Złem sobie poprzeciło.

00:46:40: Ale miesiączki, które po prostu uniemożliwiają nam wyjście z łóżka,

00:46:44: które są wyłączające nas normalne i gdzieś tam,

00:46:47: powiedzmy, aktywności i ze względu na obfitość,

00:46:50: i ze względu na bardzo silne dolegliwości bólowe

00:46:53: lub dolegliwości, które nie reagują na takie, wiesz,

00:46:56: podstawowe leki przeciwbólowe, przeciwzapalne,

00:46:59: no powinny nas skłaniać gdzieś tam do szukania pomocy.

00:47:02: Tak samo, jeżeli mamy, powiedzmy,

00:47:05: bolesne oddawanie moczu

00:47:07: albo bolesne oddawanie wypróżnienia bolesne

00:47:10: lub bolesne współżycie,

00:47:12: no to to są objawy, które po, powiedzmy,

00:47:17: takiej szczegółowej rozmowie mogą nas skłaniać

00:47:21: do pójścia w stronę diagnostyki właśnie endometriocyny.

00:47:24: I to są takie trochę czerwone flagi.

00:47:26: Natomiast, wiesz, bolesne oddawanie moczu,

00:47:28: no taka pacjenka nie zawsze od razu trafi doginę kologa.

00:47:31: Czasami w pierwszej kolejności gdzieś tam lekarz rodzinny,

00:47:34: bolesne oddawanie stolce, no to powiedzmy...

00:47:36: - Gastrolog.

00:47:37: - No na przykład, albo dietetyk, tak,

00:47:39: no bo, no bo będziesz w szkołach gdzieś tam przyczyny w złej,

00:47:42: w złej diecie.

00:47:43: To jest taka choroba bardzo multidyscyplinarna, nazwijmy to.

00:47:47: - Bo właśnie, na czym one polega?

00:47:49: - Ta choroba? - Mhm.

00:47:50: Polega na tym, że komórki błony śluzowej macicy są poza macicą,

00:47:55: czyli reagują hormonalnie, no bo podczas miesiączki

00:47:59: komórki reagujące i receptory reagujące na hormony

00:48:04: tak po prostu bardzo prosto mówiąc,

00:48:07: no ulegają obkurczaniu po to, żeby właśnie wydalić

00:48:11: tą zuszczającą się krew miesiączkową.

00:48:13: Czyli w momencie, jeżeli mamy receptory obecne na estrogeny,

00:48:17: w komórkach rosianych, w miednicy,

00:48:19: to wszystkie te komórki reagują na te estrogeny,

00:48:21: czyli one wszystkie tak niejako się kurczą i powodują ten ból,

00:48:25: rozumiesz? Nie są macica,

00:48:27: tylko te komórki, które są również gdzieś tam w oczewnej,

00:48:31: te, które są na przykład w szczepy tych komórek obecne w jelicie,

00:48:36: czy na powierzchni jelita, to jest taka choroba,

00:48:39: która tak naprawdę jest chorobą,

00:48:43: która długi czas zajmuje zdiagnozowanie,

00:48:46: ale też w przypadku już naprawdę bardzo zaawansowanego

00:48:49: stadium rozwoju tej choroby i na przykład konieczności leczenie operacyjnego,

00:48:53: to są naprawdę bardzo długie wycieńczające operacje,

00:48:56: które no niejako ja uważam, że można porównać się

00:49:00: z powodzeniem do takich operacji onkologicznych,

00:49:02: no bo mogą się wiązać z wycinaniem na przykład fragmentu jelita,

00:49:06: mogą wiązać się z wycinaniem fragmentu moczowodu,

00:49:10: także ważne jest właśnie uchwycenie tego na wcześniejszych stadiach,

00:49:14: co nie jest proste, no bo początkowe stadia tej endometriozy,

00:49:18: tej choroby mogą rzeczywiście nie dawać objawów i mogą

00:49:22: zostać gdzieś tam, no, ale zniczy jej winy,

00:49:25: no po prostu, po prostu niezauważalne, tak?

00:49:28: Ale ból powinien być na nas sygnałem zawsze, że coś...

00:49:31: Ból zawsze, ból, ból, ból tak, jest to takie, no nazwijmy to,

00:49:35: głupio to zabrzmi, ale takie szczęśliwe narzędzie,

00:49:38: które gdzieś tam powoduje, że no powinniśmy się zreflektować,

00:49:42: że coś jest nie tak i otwiera nam ścieżkę chociażby do jakichś diagnozy,

00:49:46: no bo jeżeli już boli, no to znaczy, że coś jest nie tak

00:49:50: i w tycznie no możemy wdrożyć jakieś próby leczenia zachowawczego,

00:49:54: farmakologicznego i też na zasadzie trochę prób i błędów,

00:49:57: co pomaga, a co nie, wysnuć odpowiednią diagnozę,

00:50:00: bo nie zawsze pierwszym etapem, a właściwie odchodzi się od tego,

00:50:04: pierwszym etapem nie jest operacja, tylko przede wszystkim właśnie próba leczenia

00:50:10: gdzieś tam zachowawczego, no bo operacja też nie jest remedium, tak?

00:50:15: Po prostu mamy różne schematy, algorytmy według których postępujemy,

00:50:21: ale przede wszystkim właśnie te dolegliwości, ten dyskomfort,

00:50:24: to wyłączenie z normalnego funkcjonowania,

00:50:26: powinno nas skłonić mimo wszystko do szukania przyczyny.

00:50:29: Patrzę właśnie na moją listę pytań i jest jeszcze ich trochę,

00:50:33: ale rozmawiamy już około godziny, więc chyba chciałabym

00:50:38: może tak wrzucić jeszcze te pytania na koniec.

00:50:42: Jak mamy połowę pytań, no to musi być part tu, tego pod...

00:50:45: Chyba tak, trzeba będzie nagrać drugą część,

00:50:48: ale myślę, że chciałabym tak wrzucić po prostu,

00:50:51: jak opowiedzmy, zadanie domowe, można po prostu dziewczyny

00:50:55: przy następnej wizycie u ginekologa, ginekolożki dopytać o co oś,

00:51:00: można sięgnąć właśnie do tych dwóch książek, o których rozmawiałeśmy dzisiaj.

00:51:04: Chciałabym polecieć profil Agii 6, myślę, że ona jest dosyć znaną influencerką już.

00:51:09: - Książka, gineko, logicznie.

00:51:12: - Właśnie, ona też napisała przecież książkę, więc warto się douczać w tym zakresie,

00:51:18: bo my z Martiną chciałyśmy jeszcze porozmawiać, a propo Macicy o jej wypadaniu na przykład.

00:51:23: - Tak jest, co robi Macica po zarodzeniem? Wypadnia?

00:51:27: - Może wypadać? Może to ostatnie właśnie pytanie, jak się przed tym ustrzec?

00:51:32: - Powiem tak, tutaj duża rola fizjoterapeutów urogi nekologicznych,

00:51:37: bo Macica faktycznie służy do... służy, może nie tyle, że służy,

00:51:43: ale jest pięknym narządem, który jest, jak wspomniałeś wcześniej, naszym pierwszym domem,

00:51:48: właśnie w nawiązaniu do książki, ale niestety pod wpływem ciąż, pod wpływem trybu życia,

00:51:54: czasami wyindukowane zaburzenia ze względu na otyłość, na dźwiganie ciężkich przedmiotów,

00:52:02: też gdzieś tam genetyczne predyspozycje do zaburzeń, powiedzmy tutaj w kontekście kolagenu

00:52:07: i innych tego typu struktur, może wypadać.

00:52:13: I to się tak kolofialnie mówi, że wypadnięta Macica, ale tu chodzi po prostu o wszelkie

00:52:18: i taki szeroki worek zaburzeń, zwanych obniżeniem narządu rodnego,

00:52:23: czyli po prostu takim zaburzeniem tego aparatu wieszadłowego

00:52:28: i taką dysfunkcją przepony dna miednicy, czyli tego całego układu mięśniowo-więzadłowego,

00:52:36: który powoduje, że wszystko się trzyma na swoim miejscu.

00:52:41: Tutaj, tak jak wcześniej wspomniałam, wielka rola właśnie terapii urogi nekologicznej

00:52:47: i to jest bardzo ważna rzecz, na którą warto zwrócić uwagę wszystkim nam, dziewczynom, kobietom

00:52:52: i po porodach, i przed porodami i w trakcie ciąży również,

00:52:56: że warto sięgnąć po konsultacje takiego specjalisty

00:53:01: i warto wdrożyć gdzieś tam, a propos też profilaktyki,

00:53:05: jakieś chociażby ćwiczenia, które wzmacniają przeponę dna miednicy

00:53:10: i w ogóle cały szereg zachowań, które nas przed tym mogą uchronić,

00:53:15: bo niestety jeżeli już do takiego masywnego wypadania czy odniżenia na rządu dojdzie,

00:53:21: no to oczywiście możemy sobie z tym radzić i operacyjnie i,

00:53:25: no dużej mierze operacyjnie, jeżeli rzeczywiście ten problem już jest taki bardzo mocno zaawansowany,

00:53:31: ale możemy właśnie działać profilaktycznie

00:53:35: i tą profilaktyką są właśnie różne ćwiczenia

00:53:38: lub różne dobre nawyki i dobre zachowania,

00:53:41: więc to super przekazywane przez terapeutów urogi nekologicznych,

00:53:45: więc do tego bardzo gorąco zachęcam

00:53:47: i przestrzegam przed trampolinami,

00:53:50: bo to jest zabójstwo dla naszej przepony moczowo-puściowej i dla całego rusztowania,

00:53:56: ponieważ ta taka dynamika ćwiczeń na trampolinach po prostu powoduje,

00:54:01: że macie zaskaczek góra dół,

00:54:03: no i te biedne więzadła po prostu,

00:54:06: są rozciągany siłą rzeczy i gdzieś tam tłocznie brzusz na przyskokach przy tym parciu,

00:54:13: no na pewno nam nie ułatwia, więc...

00:54:16: Czyli to jest trening, który trzeba stosować z umiarem?

00:54:19: Z umiarem, tak, natomiast ja jako ginekolog uważam,

00:54:22: że jest tyle różnych, fajnych innych rodzajów sportów,

00:54:25: ja jako ginekolog rzeczywiście tych trampolin, no nie polecam.

00:54:29: Ok, dobra, to myślę, że dałaś taką nam rzeczywiście wiedzę w pigułce o tym,

00:54:35: jak zadbać właśnie o profilaktykę naszego zdrowia.

00:54:39: Ja jeszcze wrzucę tutaj, że chciałyśmy jeszcze porozmawiać o...

00:54:43: w ogóle o piece około-porodowej, chciałam ci zadać kontrowersyjne pytania o...

00:54:49: o ksytucynę, którą się podaje przy porodzie.

00:54:52: Chciałyśmy porozmawiać też o menopauzie,

00:54:56: chciałyśmy porozmawiać o ziołoliczniczności w nasi adówkach, o syntetycznych macicach.

00:55:03: O fajnych tematów, więc Kasia, no masz sama odpowiedź tutaj na dylematy,

00:55:08: czy nagrywać dalej, czy nie? Ja jestem chętna, uważam, że jest bardzo dużo do pogadania w tym temacie,

00:55:13: więc jeżeli tylko słuchacze, słuchaczki i osoby słuchające będą miały ochotę na część drugą,

00:55:21: to nie widzę przeszkód, możemy się spotkać i dokończyć tematy.

00:55:25: Dobrze, to my zapowiadamy sequel w takim razie, na którym będziemy się musiały umówić.

00:55:31: Ja doczytam ze sobą z tymi śniakami, bo mi zadałaś zagwostkę w sumie,

00:55:34: bo jakoś tak nigdy się na tym nie skupiałam, ale powiem ci, że doczytam,

00:55:37: bo w sumie, w sumie samaś teraz zaczęłam nad tym zastanawiać,

00:55:41: więc żeby nie pozostawić bez odpowiedzi, to odrobie zadanie domowe, słuchaj.

00:55:45: Dobra, także to będzie w następnym odcinku, który nagramy z Martiną.

00:55:50: Zapowiemy go jeszcze, jak będzie się miało pokazać.

00:55:53: W międzyczasie polecamy te dwie książki.

00:55:56: Trzy, w zasadzie, bo jeszcze wspomniałeś o książce Agiszu Ścig,

00:56:00: no i dziewczyny pamiętajcie, że nie ma głupich pytań u lakarza,

00:56:06: ale też uważajcie na internet, bo internet może zmylić czasem.

00:56:12: Na różnych forach internetowych można się czasem nieźle zeschizować,

00:56:17: więc zawsze warto dopytać specjalistki.

00:56:22: Tak jest, nie ma głupich pytań i to tylko jeszcze też, jak pozwolisz wtrące,

00:56:27: jeszcze dwa słowa, bo ważna rzecz, o której chciałam powiedzieć,

00:56:31: to taka właśnie uczciwa rozmowa z lekarzem i to, czego faktycznie być może w dzisiejszych czasach,

00:56:38: niekiedy podczas wizyt brakuje, to wnikliwa rozmowa i wywiad

00:56:42: i w dobie tego pędu i takiej presji, że wizyta trwa szybko,

00:56:47: rachcia, że głównie badanie i ten fotel i te wzierniki

00:56:50: i to USG najważniejsze na świecie, nie, 90% dobrej diagnozytys, naprawdę dobra rozmowa

00:56:56: i nie bójcie się mówić, nie bójcie się pytać, rozmawiajcie

00:57:02: i to, co mogłabym zasugerować, żeby usprawnić ogólnie,

00:57:06: bo to też takie pytanie miało paść, ale to muszę powiedzieć,

00:57:10: to to, żeby rzeczywiście gdzieś tam w naszych, na przykład w naszym szkoleniu

00:57:15: podczas studiów czy podczas specjalizacji wdrożyć taką dziedzinę trochę psychologiczną

00:57:20: i jakby więcej takich zajęć z psychologii przemycić właśnie komunikacja z pacjentem,

00:57:25: umiejętność rozmowy, no bo nie każdy ma jakieś tam powiedzmy umiejętności miękkie,

00:57:30: które pozwalają mu w sposób, nie wiem, czy delikatny, czy taki z wyczuciem

00:57:35: zapytać o niekiedy intymne sprawy i to niczy jawina, po prostu jesteśmy różni,

00:57:41: mamy różne osobowości, lekarze są też różni, czasami jednej pacjency

00:57:45: bardziej odpowiada taki stricte oschły, lekarz, który pyta o to, o to, o to,

00:57:49: a inna potrzebuje takiej po prostu bardziej rozmowy, gdzieś tam emocjonalnej

00:57:56: i powiedzmy bardziej takiej swojskiej, więc my też nie jesteśmy w stanie,

00:58:00: jako że sami jesteśmy lekarzami z określonymi charakterami utrawić we wszystkie

00:58:05: tego typu zapotrzebowania i profil nazwijmy to takiej wizyty,

00:58:10: ale to co na pewno jest bardzo wskazane, to nauka komunikacji,

00:58:14: żeby taka pacjentka po prostu miała poczucie, że może powiedzieć o wszystkim

00:58:18: i może rozwiat swoje wątpliwości. Myślę, że tutaj głównie jest ten problem

00:58:24: takiego niesmaku po takiej wizycie i powiedzmy uczucia, czasami nawet

00:58:29: jakieś traumy, że dziewczyna czy pacjentka czy kobieta stała potraktowana przedmiotowo,

00:58:35: bo zabrakło po prostu takiej ludzkiej rozmowy i wyjaśnienia po prostu

00:58:40: na zasadzie partnerskiej dyskusji, jakichś kwestii i to warto by było gdzieś tam

00:58:46: być, po prostu wdrożyć do naszej takiej edukacji stricte medycznej,

00:58:50: również jakieś takie no seminaria czy webinary, czy po prostu takie szkole

00:58:55: niepsychologiczne po prostu, nie jest z komunikacji i to myślę jest do zrobienia

00:59:01: w tym temacie naszym. - Ja myślę też, że to jest mega ważne, bo no to jest normalne,

00:59:06: że przechodzimy do lekarza i też mamy jakieś swoje lęki czy obawy o swoje zdrowie,

00:59:11: więc chcielibyśmy po prostu, chciałobyśmy być potraktowane po prostu z empatią,

00:59:17: nie? I tego wszystkim życzę, żebyście znaleźli lekarze, lekarkę,

00:59:24: którzy z którymi będziecie mogli nawiązać dialog. - Oczywiście.

00:59:29: - Martina, wielkie dzięki za tą rozmowę i no do usłyszenia.

00:59:35: - No na to wygląda. Dzięki bardzo.

00:59:40: - Nikt nas nie pytał, ale i tak się wypowiemy.

00:59:44: - Feministyczny podcast o kulturze, społeczeństwie i wszystkim, co nas zainteresuje.

00:59:49: - Zapraszają, Kasia Hróbek. - I Agnieszka Szczepanek.

00:59:53: Producentem podcastu jest Estrada Poznańska. Wszystkie odcinki znajdziesz na estradapoznań.pl.